Eemsdelta – Het jaar 2023 stond in het teken van de uitkomsten van de parlementaire enquête aardgaswinning Groningen, de reactie van het kabinet (Nij Begun) en het dichtdraaien van de gaskraan. Ondertussen ging de versterkingsoperatie in de gemeente Eemsdelta onverminderd door. Wethouder Annalies Usmany-Dallinga: “Alleen al in Eemsdelta moeten nog 9.300 woningen worden versterkt. Ik blijf teleurgesteld over het gebrek aan voortgang door de Nationaal Coördinator Groningen.”
Lokaal Plan van Aanpak Versterking 2024
Het lokale Plan van Aanpak Versterking dat de gemeente nu voor de vijfde keer heeft gemaakt, beschrijft de opdracht aan de Nationaal Coördinator Groningen (NCG). Zij zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van het versterkingsprogramma. De gemeente is wettelijk aangewezen om de prioritering aan te geven waarin de versterking plaatsvindt. Zij geeft de gewenste volgorde van de opnames, beoordelingen en start van het uitvoeringsproces voor Eemsdelta aan bij NCG. NCG zet deze prioritering daarna om in planningen en zorgt voor beschikbare capaciteit van onder andere ingenieursbureaus en aannemers. De gemeenteraad buigt zich woensdagavond in de raadsvergadering over het Plan van Aanpak Versterking 2024.
Voortgang versterkingsopgave Eemsdelta blijft moeizaam
De uitvoering van de opdracht aan NCG voor 2021-2022 is bijna in zijn geheel niet gelukt. Dat betekende dat de opdracht voor 2023 zo goed als helemaal bestond uit adressen uit de voorgaande jaren. Er zijn in 2022 uiteindelijk minder projecten gestart dan toen door NCG werd verwacht. Ook in 2023 is die oude opdracht nog steeds niet afgerond, 500 adressen schuiven door naar 2024. Annalies Usmany-Dallinga: “De oorzaken voor vertraging zijn al jaren helaas dezelfde: de oplevering van versterkingsadviezen door ingenieursbureaus blijft achter, de gevolgen van te positieve aannames over de typologieaanpak worden niet bijgesteld waardoor de NCG-organisatie niet kan voldoen aan haar jaarlijkse opdracht. Voor veel inwoners betekent dit dat ze nóg langer moeten wachten op een versterkte woning.”
Beloften weer niet nagekomen
NCG is er niet in geslaagd om in 2023 alle gebouwen in het versterkingsprogramma te beoordelen op veiligheid, ondanks de harde toezeggingen. Usmany-Dallinga: “Voor ons is dat geen verrassing, de aannames hierover waren al niet realistisch.” NCG belooft nu aan de gemeente dat in 2024 alle adviezen er wel zijn. “We zullen zien of het hen dit jaar lukt. Daarnaast hebben we nog veel woningen buiten het versterkingsprogramma die niets te horen krijgen over de veiligheid. Wij vinden dat ál onze inwoners daar recht op hebben. Hierover zijn nog niet eens afspraken gemaakt.”
Inwoners verdienen het eerlijke verhaal
Staatssecretaris Vijlbrief blijft vasthouden aan zijn doel om de versterkingsopgave in Groningen in 2028 afgerond te hebben. Onrealistisch, volgens Annalies Usmany-Dallinga. “We merken het in onze samenwerking met NCG: zij hebben die einddatum als Rijksopdracht en dat is leidend in alles wat zij doen.” Gemeente Eemsdelta geeft al sinds 2021 aan dat 2028 niet haalbaar is. “Ook niet als we de nieuwe verduurzamings-maatregelen uit Nij Begun buiten beschouwing laten. Die maatregelen zijn vanzelfsprekend goed voor onze inwoners: het levert hen uiteindelijk meer op dan een veilige woning.” Planningen worden door NCG niet aangepast, maar juist te optimistisch voorgespiegeld. “Niet alleen aan de gemeente, maar ook aan onze inwoners. Zij krijgen keer op keer valse hoop op voortgang, op duidelijkheid over de veiligheid van hun woning. Wanneer krijgen onze inwoners nu eindelijk het eerlijke verhaal te horen? Waarbij ons uitgangspunt is: 2028 is niet leidend, maar de opgave afronden; koste wat het kost en zolang het duurt!”
Onaanvaardbare verschillen
In Eemsdelta zijn in de loop van de tijd in de versterkingsopgave ook veel en grote verschillen ontstaan. Die verschillen leiden tot onrechtvaardige uitkomsten, onbegrip en boosheid bij inwoners. Wethouder Usmany-Dallinga: “We vragen als gemeente al lange tijd aandacht voor die verschillen en oplossingen daarvoor.” Gemeente Eemsdelta kan niet anders dan het eens zijn met de aanbeveling van de enquêtecommissie dat het “milder, makkelijker en menselijker” moet in de versterkingsoperatie. “Ook kunnen wij ons goed vinden in de conclusies van de Commissie Verschillen van Pieter van Geel, die aangeeft hoe verschillen kunnen worden verminderd. Wij merken nu bij de invoering van maatregelen uit Nij Begun die te maken hebben met de versterking, dat het afronden van de opgave in 2028 de beleidskeuzes bepaalt. Weer worden nieuwe verschillen en ongelijkheid gecreëerd. Het isoleren van woningen (één van de maatregelen uit Nij Begun) is een goede eerste uitwerking, maar is onvoldoende om de grote verschillen in het kern aardbevingsgebied op te lossen. Wij blijven ons dan ook continu inzetten voor aanvullende afspraken voor die grote verschillen in onze regio.”
Koste wat kost, hoe lang het ook duurt
Vanaf 1 oktober 2023 wordt er geen gas meer gewonnen. Na 60 jaar komt er een einde aan de gaswinning uit het Groningenveld. Usmany-Dallinga: “Absoluut een historisch moment, maar geen reden voor feest. Daarvoor heeft de gaswinning te veel ellende gebracht en hebben we nog steeds een enorme opgave voor ons liggen. De parlementaire enquêtecommissie sprak van een ereschuld van Nederland aan Groningen. Vanuit die gedachte doen wij alles wat nodig is, koste wat kost en zo lang als het duurt om de versterkingsopgave tot een goed einde te brengen. Iedereen heeft recht op een veilige woning en voor de toekomst een fijne leefomgeving. Ook in 2024 zullen we ons vanuit de gemeente Eemsdelta hiervoor blijven inzetten!”