Uithuizermeeden – In een goed gevulde Mariakerk in Uithuizermeeden lieten gisteravond ongeveer vijfenzeventig mensen zich door de Groninger oorlogshistoricus Joël Stoppels het verhaal van de bevrijding van Groningen na de Tweede Wereldoorlog vertellen. De lezing was georganiseerd door Loopgroep Eemsmond Runners uit Uithuizermeeden.
Voor de pauze nam Stoppels in vogelvlucht de ontwikkelingen door van de geallieerde invasie van Normandië op 6 juni 1944, tot en met de bevrijding van de stad Groningen. De zware strijd die moest worden geleverd om Groningen te bevrijden was door de geallieerden aanvankelijk niet verwacht. Dat er vaker zulke verrassingen waren bleek na de pauze, toen Stoppels vervolgde met de bevrijding van de rest van de provincie.
In wat nu Eemsmond heet, was de weerstand niet groot. Toen de Tweede Canadese Infanterie Divisie er op 20 april doorheen trok, waren Uithuizen en Uithuizermeeden al grotendeels door de Duitsers verlaten. Ze hadden zich echter teruggetrokken naar Delfzijl en rond die plaats werd opnieuw zwaar gevochten. ‘De Russen stonden al in de Führer-bunker maar toch ging de strijd hier nog door, tot de laatste man, de laatste kogel. Hitler had persoonlijk verklaard dat Delfzijl een “Festung” zou zijn, die tot de laatste man verdedigd moest worden’, aldus Stoppels. Eerder waren bovendien hevige ‘geïsoleerde gevechten’ geleverd rondom Wagenborgen en Holwierde, plaatsen die pas op 23 en 29 april werden bevrijd.
Het relaas van Stoppels was niet louter een koele weergave van militaire acties. Hij liet ook merken persoonlijk begaan te zijn, bijvoorbeeld waar hij vertelde van een ontmoeting met de zus van een in Groningen gesneuvelde Canadees. Of toen hij sprak over Wagenborgen, waar heel veel slachtoffers vielen bij een boerderij aan de Stolderijweg. ‘Is er daar nog iets te zien? Niets. De boerderij is er niet meer, die is afgebrand. Er staat daar ook geen monument.’ Net zoiets geldt volgens Stoppels voor Farmsum, de plaats waar de laatste Canadees sneuvelde: ‘Er herinnert niets meer aan hem’.
De lezing van Stoppels werd voorafgegaan door een korte presentatie van Karina Uil-Wiering, voorzitter van Eemsmond Runners. Zij lichtte toe dat de lezing de aanloop was naar alweer de zesde bevrijdingsvuurestafette, een symbolische tocht die aanstaande vrijdag plaatsvindt. Bij de loopgroep, betoogde ze, staat gezelligheid voorop maar wordt ook gepresteerd, en betrokkenheid bij de eigen omgeving toont de groep al jaren. Behalve de estafettes noemde ze ook de inspanningen voor nieuwe lopers, voor de Eemsmondloop en voor de 4 Mijl van van Eemsmond.