Nederland – Het jaar 2019 behoort tot de vijf warmste jaren sinds 1901. De gemiddelde jaartemperatuur in De Bilt komt uit rond 11,2 graden tegen 10,1 normaal. Dat betekent een gedeelde derde plek. Mocht het slot van het jaar bijzonder zacht verlopen dan kan 2019 nog op de tweede plek terecht komen. Dit is al het zesde warme jaar op rij en inmiddels staan acht jaren uit deze eeuw in de top-10 van warmste jaren.
Maar liefst negen van de twaalf maanden verliepen warmer dan normaal. Februari en juni verliepen zeer warm. De tweede helft van februari grossierde in vroege lentedagen. Op 26 februari beleefden we de warmste winterdag ooit in De Bilt met 18,9 graden en een dag later werd in het Limburgse Arcen een landelijk winterrecord van 20,5 graden genoteerd.
Juni was de warmste junimaand ooit met gemiddeld 18,1 graden tegen 15,6 normaal. Er waren veel meer warme, zomerse en tropische dagen dan normaal. Op drie dagen werd het datum-warmterecord gebroken. Ook kwam het tot een recordwarme juninacht.
Meer dan 40 graden in juli
Toch zal niet de warmte uit februari en juni, maar de recordwarmte uit juli vooral in onze herinnering blijven. Wat lange tijd onmogelijk was gebeurde: het bijna 75 jaar oude nationale warmterecord van 38,6 graden, gemeten op 23 augustus 1944 in Warnsveld, sneuvelde.
Op 24, 25 en 26 juli van dit jaar werden temperaturen gemeten die nooit eerder zijn waargenomen in ons land. Op 25 juli werd in Gilze-Rijen een bizar nieuw nationaal hitterecord genoteerd met 40,7 graden. Ook De Bilt noteerde met 37,5 graden een nieuw absoluut record.
Temperatuurverschil van bijna 51 graden
In januari werd de laagste temperatuur van dit jaar gemeten. Het werd in Leeuwarden op 20 januari, in Deelen op 21 januari en in Hoogeveen op 22 januari -10,2 graden. Dat is een verschil van bijna 51 graden met de hoogste temperatuur van het jaar!
Veertien warmterecords en één kouderecord
In totaal waren er dit jaar tot dusver veertien datum-warmterecords voor de maximumtemperatuur in De Bilt: vier in februari, drie in juni, vier in juli, twee in augustus en één in oktober. Alleen op 6 oktober kwam het tot een kouderecord. Deze verhouding is geen uitzondering. Tegenover elk kouderecord in deze eeuw staan acht warmterecords. Dit is tekenend voor het sterk opwarmende klimaat.
Ook in een opwarmend klimaat blijven koude perioden voorkomen. Dit jaar was dat ook het geval. In mei lag de gemiddelde temperatuur verder onder normaal en ook in november was het aan de koude kant. Dat maakt de top-5 notering van dit jaar extra bijzonder. September kende als enige maand een volstrekt normale temperatuur.
Is die top-5 positie nu al zeker?
De verwachting voor de komende veertien dagen toont zacht tot zeer zacht weer en daarmee is het vrijwel uitgesloten dat 2019 niet eindigt in de top-5 van warmste jaren. Bij een normaal verloop van de rest van december zou 2019 alsnog op een vijfde plek uitkomen met een gemiddelde temperatuur van 11,0 graden. Gezien het zachte weer in de verwachting is 11,2 graden waarschijnlijker. Dat zou een gedeeld derde plek betekenen. Mochten de zachtste berekeningen uitkomen dan is een gedeeld tweede plek met 11,4 graden haalbaar.
De top-5 komt er waarschijnlijk als volgt uit te zien:
- 2014: 11,7 graden
- 2018: 11,4 graden
- 2019: 11,2 graden
- 2007: 11,2 graden
- 2006: 11,2 graden