Zonder biomassa doelen Klimaatakkoord onhaalbaar

Nederland – De Sociaal-Economische Raad (SER) adviseerde deze zomer om te stoppen met biomassa voor energieopwekking. Het orgaan heeft grote kritiek op de mate waarin biomassa daadwerkelijk duurzaam zou zijn. Toch maakt biomassa al jaren het grootste deel uit van de geproduceerde duurzame energie in Nederland; in 2019 was dat nog 60%. Zonder biomassa zou er in 2019 maar 3,6% duurzame energie zijn opgewekt. Pricewise onderzocht wat stoppen met biomassa betekent voor de energietransitie en bracht in kaart hoe politici erover denken.

Biomassa is belangrijke pijler in Klimaatakkoord
De overheid heeft dit jaar als doel dat 14% van de gebruikte energie in Nederland uit duurzame bronnen komt. In 2023 moet dat 16% zijn. Dat deze doelstellingen gehaald worden is niet waarschijnlijk. In 2019 werd nog 8,6% van het totale energieverbruik duurzaam geproduceerd. Haal je daar de 60% aan biomassa vanaf, blijft er slechts 3,6% over. In het Nederlandse Klimaatakkoord van 28 juni 2019 staat dan ook ‘dat de inzet van biomassa nu en richting 2030 en 2050 noodzakelijk is voor het realiseren van de klimaatopgave’. Mede door miljarden aan subsidie nam de bijstook van biomassa de laatste jaren flink toe. Zo stookten kolencentrales in 2019 vijf keer zoveel biomassa bij als in 2018. Ook voor de komende jaren is hier een groei in voorspeld. Het SER-advies keert nu zich tegen dit beleid. Maar een vervanger voor de ‘noodzakelijke’ biomassa is er nog niet.     

Werking biomassa en de grootste bezwaren
Biomassa bestaat uit organische materialen zoals hout, GFT-afval en slib, maar ook oliën en verschillende gewassen. Hiervan kan bio-energie worden gemaakt door verbranding, vergisting en vergassing. De energiebron kan in principe weer aangroeien waardoor deze niet op kan raken zoals fossiele brandstoffen. Een voorwaarde voor duurzame energie. Bomen en planten nemen CO2 op en bij de omzetting naar energie komt er een zelfde hoeveelheid weer vrij. Men spreekt dan wel van een koolstofkringloop. Wel moet er evenveel CO2 als ‘opslag’ worden aangeplant ten opzichte van de verbranding. Biomassa is dus in theorie duurzaam, maar in de praktijk blijkt het complex en moeilijk te controleren. Vooral op de stook van houtige biomassa is veel kritiek. Onder meer vanwege ontbossing, CO2-uitstoot door transport en schade aan biodiversiteit en luchtkwaliteit. 

Toekomst van biomassa
Waar zonnepanelen en windmolens tegenwoordig de reclameblokken vullen, heeft biomassa nooit echt een groen imago verworven. Milieuorganisaties willen ervan af. En er is inmiddels een Kamermeerderheid tegen subsidie voor nieuwe biomassacentrales. Waaronder regeringspartijen D66 en ChristenUnie. Vanwege alle ontwikkelingen besloot Vattenfall al (tijdelijk) af te zien van de bouw van de grootste biomassacentrale in Nederland. Niet dat er van vandaag op morgen helemaal gestopt wordt met biomassa als energiebron. Dat maakt deze kaart van biomassacentrales wel duidelijk. Maar hoe de energietransitie er precies uit gaat zien, blijft moeilijk te zeggen. Zo pleitten VVD en CDA tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen voor nieuw onderzoek naar kernenergie.