Nederland – Het UWV en de SVB werken aan meer persoonlijke en proactieve dienstverlening. Zo kent het UWV sinds kort een speciaal Team Geldzorgen dat mensen met financiële problemen ondersteunt, en daarbij ook alert is op psychische problemen. En is de SVB bezig om haar dienstverlening dichter naar de inwoners te brengen door fysieke gemeenteloketten te openen. De organisaties hebben meer oog voor onbedoelde fouten bij bijvoorbeeld de aanvraag van een uitkering, waarbij vertrouwen de norm is. Het UWV en de SVB kennen daarnaast ook uitdagingen in de uitvoering. Bij het UWV staat de dienstverlening aan mensen die een sociaal-medische beoordeling krijgen onder druk. Bij de SVB neemt de internationale uitvoering veel capaciteit in beslag. Dit schrijven minister Van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en minister Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) in hun rapportage over de uitvoering van de sociale zekerheid.
De SVB hecht veel waarde aan persoonlijke, toegankelijke en proactieve dienstverlening. Zo bieden SVB-medewerkers lokaal, bij gemeenteloketten, hulp en informatie over onder meer AOW en kinderbijslag. De ambitie van het UWV is dat mensen die gebruik maken van de dienstverlening zich gezien, gehoord en geholpen voelen. Een voorbeeld hiervan is het toekennen van een vaste contactpersoon voor mensen met een WW-uitkering. Het UWV en de SVB vinden het daarnaast vanuit hun maatschappelijke opgave belangrijk om ook bij psychische problemen, bijvoorbeeld door problematische schulden, goed door te verwijzen naar professionele hulpverlening. Beide organisaties hebben hier richtlijnen en instructies voor. Bij het UWV is het een vast onderdeel van trainingen voor medewerkers met klantcontact. Het UWV heeft in samenwerking met 113 een succesvolle pilot afgerond bij het Team Geldzorgen. In deze pilot werd, waar nodig, tijdens het gesprek al anoniem doorverbonden met een hulpverlener. Deze werkwijze gaat standaard deel uitmaken van de dienstverlening van het Team Geldzorgen.
Uitdagingen in de dienstverlening
Bij het UWV staat de dienstverlening aan mensen die een sociaal-medische beoordeling krijgen al langere tijd onder druk. Deze beoordeling is nodig voor het vaststellen van een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Het aanbod van het aantal verzekeringsartsen matcht nu niet met de vraag naar het aantal (her)beoordelingen, waardoor mensen te lang moeten wachten. De afgelopen twee jaar nam het kabinet daarom meerdere maatregelen die de mismatch moeten stabiliseren en terugbrengen. Zoals de vereenvoudigde WIA-claimbeoordeling voor 60-plussers en het opzetten door het UWV van sociaal-medische centra. Daarnaast heeft het kabinet de commissie OCTAS gevraagd een advies uit te brengen voor de langere termijn. OCTAS komt binnenkort met een advies over een houdbaar stelsel voor ziekte en arbeidsongeschiktheid dat betaalbaar, uitvoerbaar en uitlegbaar is.
Bij de SVB neemt de internationale uitvoering veel capaciteit in beslag. Het gaat dan bijvoorbeeld om het vaststellen van een AOW-uitkering bij mensen die in Nederland gewerkt hebben, maar nu in het buitenland wonen. De controle hierop moet handmatig worden gedaan, terwijl het aantal mensen dat in het buitenland woont of gewoond heeft toeneemt. Daarnaast moeten beide uitvoeringsorganisaties omvangrijke veranderingen doorvoeren in hun ICT-systemen, terwijl de dienstverlening doorgaat. Dit kan een rem zetten op nieuwe (beleids)ontwikkelingen en aanpassingen. Ook vragen diverse herstelacties extra capaciteit van UWV en SVB.
Stand van de uitvoering
Met de rapportage Stand van de uitvoering worden de Eerste en Tweede Kamer 2 keer per jaar geïnformeerd over wat er speelt in de uitvoering van de sociale zekerheid. Om de uitdagingen binnen de sociale zekerheid het hoofd te kunnen bieden is het belangrijk dat uitvoeringsorganisaties, beleid en politiek gezamenlijk blijven werken aan het verbeteren en vereenvoudigen van het sociale zekerheidsstelsel. De Stand van de uitvoering helpt hierbij, doordat ontwikkelingen en uitdagingen binnen het stelsel inzichtelijk worden gemaakt.
