Appingedam – De stichting Bicsa is gestart met een reeks interviews met oud-werknemers van de rijke industrie die Appingedam heeft gehad. Zij verhalen over de ‘goede oude tijden’. De eerste in de reeks was de 93-jarige Piet Bronsema, die werkzaam was bij Borga, een producent van landbouwmachines.
De interviewreeks is een methode voor Bicsa (Behoud Industrieel en Cultureel erfgoed Stad Appingedam) om vooral in kaart te krijgen wat de impact van die industrie was. Appingedam was tot ruim na de Tweede Wereldoorlog een serie grotere bedrijven rijk. Voorbeelden zijn Brons Motoren (scheepsmotoren), Borga (landbouwmachines), De Eendracht (karton), Scheepswerf Appingedam en DAM (busdiensten en trailerbouw). Maar ook kleinere bedrijven zorgden ervoor dat Appingedam in die tijd een centrumfunctie had en veel werkgelegenheid bracht.
Het eerste interview werd gehouden met Piet Bronsema, een van de chefs op de werkplaats van Borga. Bronsema vertelt beeldend over de situatie na de Tweede Wereldoorlog. Bij het verlaten van de LTS kon hij zo in Appingedam aan de slag, want de directie van de fabrieken vormde ook het bestuur van de LTS en wist op die manier precies wie de betere leerlingen waren. ,,Maar mijn vader had aan Gorter uit Roodeschool beloofd dat ik daar kwam werken’’, vertelt Bronsema, die in die tijd nog in Spijk woonde. ,,En mijn vader zei daarbij nog: ik ben niet iemand die zijn woord breekt.’’
Piet Bronsema kwam na een paar jaar toch in Appingedam te werken. Bij Ter Borg & Mensinga, dat later verder ging als Borga. De fabriek stond in de Wijkstraat, waar nu de woningen van De Smederij staan. Borga beleefde na de Tweede Wereldoorlog een geweldige opgang. Persen, plukmachines en rooimachines werden in heel Europa verkocht. Er werkten op zeker moment 130 mensen. Maar gaandeweg de jaren ’70 van de vorige eeuw keerden de zaken en na een verhuizing naar de Industrieweg volgde in 1981 het faillissement.
Bronsema schetst in het interview veel persoonlijke ervaringen bij Borga, waardoor anno 2020 een scherp beeld ontstaat van de lokale bedrijvigheid van een halve eeuw terug. Dat past allemaal in het beleid van Bicsa. ,,We zijn begonnen met een plan voor de restauratie van de Kalkoven aan de Dijkhuizenweg’’, zegt Bicsa-voorzitter Hans Meijer. ,,Gaandeweg dat traject werd ons eens te meer duidelijk dat Appingedam een rijk industrieel verleden heeft. Daar moeten we wat mee en daarom zijn we alvast begonnen met het verzamelen van informatie. Die interviews sluiten daar goed op aan.’’
Er wordt daarom gezocht naar mensen die werkzaam zijn geweest in de Appingedammer industrie. Hun verhaal wordt opgenomen. Bicsa heeft Heiko Kiel bereid gevonden alles op video vast te leggen. Piet Bronsema was de eerste in een serie. Hans Meijer: ,,We zouden graag een museale invulling van dat verleden willen.’’ Lisa Mulder, studente aan de Jan de Bouvrie Academie, heeft al een plan ontwikkeld voor het gebied rond de Kalkoven.
Wie mee wil doen aan de interviewreeks of tips heeft, kan dat mailen aan het secretariaat van Bicsa: f.w.meijer@home.nl
