Delfzijl – Volgend jaar is het 75 geleden dat Nederland is bevrijd van de Duitse bezetters. Het werd nooit meer zoals het was. In de Delfzijlster samenleving was een gat geslagen doordat op 11 maart 1942 133 Joodse plaatsgenoten werden gedwongen Delfzijl per trein te verlaten. Een plaquette aan de zijkant van het station herinnert daar nog aan.
In de hal van oude gemeentehuis bevindt zich een klein monument met daarin de trouwringen van het omgekomen echtpaar Hoogstraal-Kampion uit Farmsum, maar een groot monument in de openbare ruimte ter nagedachtenis aan de omgekomen Joodse burgers ontbreekt. Daar wil de Werkgroep 4 mei Delfzijl centrum verandering in brengen met de oprichting van een monument op het pleintje voor de oude synagoge aan de Singel.
Het nieuwe monument gaat ongeveer 17.500 euro kosten en bestaat uit een manshoge menora met zwerfkeien omgeven en een namenmuur met daarop de namen van de omgekomen Joodse burgers uit de oude gemeente Delfzijl. De keien zijn afkomstig van het Delfzijlster strand en lagen daar al in de tijd van voor de oorlog. De kans is groot dat de Joodse kinderen nog op deze stenen hebben gespeeld. Inmiddels zijn de beschikbaar gestelde zwerfkeien vanaf het strand zorgvuldig vervoerd naar een opslagfaciliteit.
De acties om het geld bij elkaar te brengen zijn een paar maanden geleden al gestart. Voorzitter van de Werkgroep Bouko Sanders is optimistisch. “We hebben er alle vertrouwen in dat het gaat lukken. We kunnen zien dat het goed loopt. Er komen bedragen van bedrijven binnen en ook van particulieren.
Dat varieert van 25 tot 250 euro, maar we zijn blij met elke donatie, ook die van 2,50 euro! Ook hebben wij bij grote fondsen aangeklopt, die hebben nog niet allemaal geantwoord maar daar verwachten we ook nog wel wat van. De statiegeldbonnetjesacties bij de flessenautomaten van de Jumbo’s aan de Jachtlaan en De Wending en de vestiging van Albert Heijn in Delfzijl lopen ook goed. Mensen kunnen daar hun flessenbon inleveren voor het monument.”
Enige leden van de Videogroep’76 Delfzijl maken een documentaire over het Joodse leven van voor de oorlog in Delfzijl. Daarin wordt ook de totstandkoming van het monument meegenomen. Volgens Jan Steendam van de videogroep is het een langgekoesterde wens om zo’n film te maken maar ontbrak tot nu toe kennis en tijd. ,,De oprichting van het monument was een mooie gelegenheid om het oude plan nieuw leven in te blazen. Amateurhistoricus Reint van der Veen is bezig het scenario te schrijven. We zijn op zoek naar bewegende beelden van de Joodse gemeenschap van voor de oorlog. Dat is heel lastig. Als iemand wat weet houden we ons aanbevolen”, aldus Steendam.
Voor de realisatie van het Joods monument werkt de Werkgroep 4 mei Delfzijl centrum samen met de stichting Beth Ha-Knesseth. Donaties kunnen worden overgemaakt op bankrekeningnummer: NL78 ABNA 0475 4009 09, ten name van Stichting Beth Ha-Knesseth en onder vermelding van ‘Joods Monument’.