Groningen – Eén op de vijf medewerkers in een verpleeghuis kampt met depressieve klachten (19%) of burn-out klachten (22%). Met name de medewerkers die voor bewoners met Covid-19 moesten zorgen ervaren vaak depressieve klachten.
Dit blijkt uit een onderzoek van het Universitair Netwerk Ouderenzorg van het UMCG (UNO-UMCG) en het Universitair Netwerk voor de Care sector Zuid-Holland van het LUMC (UNC-ZH). Zij hielden een grootschalige enquête over de gezondheid en het welzijn van verpleeghuismedewerkers tijdens de eerste coronagolf. De enquête is ingevuld door 1.669 medewerkers van tien grote organisaties met meerdere locaties in het hele land.
Extra belasting, minder invloed
‘De verschillen in gezondheid kunnen mogelijk worden verklaard door de veranderde werkomstandigheden van het personeel dat tijdens de eerste golf voor besmette bewoners zorgde’, zegt hoofdonderzoeker Sarah Janus van het UMCG. ‘Deze groep geeft aan extra psychische belasting te ervaren bij het verzorgen van besmette bewoners.’ Tegelijkertijd ervaren zorgmedewerkers bij de zorg voor besmette bewoners minder invloed op hun werk. Janus: ‘De zorg voor besmette bewoners is erg geprotocolleerd, waardoor zorgverleners minder mogelijkheden hebben om het werk op hun eigen manier uit te voeren.’ Volgens Janus heeft dit mogelijk negatieve gevolgen voor hun functioneren.
Extra druk op het personeel
Bijna de helft van de respondenten geeft aan meer uren te hebben gedraaid tijdens de eerste coronagolf. Niet-zorgmedewerkers werd gevraagd om in de zorg mee te draaien en zorgmedewerkers moesten diensten van zieke medewerkers opvangen of op een corona-afdeling werken. Uiteindelijk heeft een derde van de respondenten voor COVID-19 besmette bewoners gezorgd. Verder blijkt dat 27% van de werknemers getest is op COVID-19 en dat 6% besmet is geraakt met het COVID-virus tijdens de eerste coronagolf.
Hoger ziekteverzuim
In vergelijking met 2019 is er door de COVID-19 uitbraak in maart 2020 een verhoogd ziekteverzuim te zien bij de deelnemende verpleeghuizen, met name gedurende de piek in maart en april toen het verzuim 1% hoger lag dan gemiddeld. Deze toename blijkt regioafhankelijk te zijn. Vooral de regio’s West- en Zuid-Nederland – waar de corona-uitbraak begon, vertonen een verhoogd ziekteverzuim.
Adviezen aan zorginstellingen
De deelnemende organisaties hebben van UNO-UMCG en UNC-ZH een gepersonaliseerd advies gekregen op basis van hoe ze scoren ten opzichte van de andere deelnemende organisaties. Zo kunnen beleidsmakers nu al acties uitzetten om de werkdruk en het verzuim te verminderen. Zorgorganisaties hebben verschillende maatregelen genomen om de gezondheid en het welzijn van zorgmedewerkers te vergroten, weet Hoogleraar Ouderengeneeskunde Sytse Zuidema van het UMCG. ‘Ondersteuning door psychologen is bijvoorbeeld erg belangrijk voor medewerkers.’
Wanneer een organisatie weet wat er speelt onder de medewerkers, wordt het in een latere fase makkelijker om knelpunten te herkennen en aan te pakken voordat psychische klachten zich daadwerkelijk ontwikkelen bij de medewerkers, stelt Zuidema. Zo kun je ziekteverzuim of uitval voorkomen.
Vervolgenquêtes
Er is inmiddels een tweede enquête onder medewerkers van verpleeghuizen uitgezet. Een derde enquête volgt begin 2021. Zo hopen de onderzoekers meer informatie te genereren om de werkdruk en het verzuim bij (zorg)medewerkers in verpleeghuizen inzichtelijk te maken voor zowel de beleidsmakers van de organisaties zelf als op landelijk niveau.