Loppersum – In de gemeente Loppersum staan veel historische gebouwen. Sommige erkend als rijksmonument, maar de meeste niet. Vanuit het rijk en de provincie is de gemeente verplicht aandacht te geven aan cultuurhistorische waarden. Ook in relatie tot de aardbevingsproblematiek zijn er zorgen over deze gebouwen. Wethouder Pier Prins: “Deze panden zijn erg belangrijk voor onze gemeente. Ze geven identiteit en eigenheid aan de dorpen en het buitengebied. Daarom hebben we een vastgoedbeleidsvisie vastgesteld en zijn we op basis daarvan vorig jaar gestart met een inventarisatie van de karakteristieke, cultuurhistorisch waardevolle gebouwen in onze gemeente.”
Nieuw bestemmingsplan
Op dit moment werkt de gemeente Loppersum aan een nieuw bestemmingsplan, waarin de karakteristieke panden worden vastgelegd. Wethouder Prins: “Dit is noodzakelijk, omdat anders alle bouwwerken onder een algeheel (provinciaal) verbod vallen om een pand geheel of gedeeltelijk te slopen. Nu kunnen we ervoor zorgen dat karakteristieke gebouwen zoveel mogelijk behouden blijven.” In het voortraject is gesproken met verschillende belanghebbende partijen als historische verenigingen, dorpsbelangen, LTO Noord, provincie Groningen en de Nationaal Coördinator Groningen. “We hebben zeker ook geluisterd naar de zorgen en wensen van eigenaren/bewoners van (mogelijk) karakteristieke panden. Zij maken zich net zoveel zorgen over het behoud en ontwikkelingsmogelijkheden van hun pand.”
Karakteristieke panden
Karakteristieke panden zijn identiteit bepalend en onmiskenbaar van belang voor het karakter van Loppersum. Het uitgangspunt van de gemeente Loppersum is ‘behoud gaat voor vernieuwing en vernieuwing gaat voor sloop’. Zo wordt per karakteristiek pand gekeken of behoud haalbaar is. Mocht verandering noodzakelijk zijn, dan wordt gezocht naar een goede afstemming met de karakteristieken van het pand. Is sloop onontkoombaar, dan is een alternatief passend plan mogelijk. Bij het toekennen van een vergunning maakt de gemeente een zorgvuldige afweging tussen de cultuurhistorische waarde, de gebruiksmogelijkheden en de (bouw)technische staat van het pand.
Karakteristieke gebieden
Daarnaast zijn er veel panden die structuur- en beeldbepalend zijn. Deze zijn vooral gekoppeld aan de relatie tot hun omgeving, zoals de ligging in een gebied. “In de karakteristieke gebieden zetten we in op het behouden van het kenmerkende straat- of landschapsbeeld”, aldus wethouder Prins. “Voor ieder pand in zo’n gebied moet een omgevingsvergunning worden aangevraagd als het (geheel of gedeeltelijk) gesloopt moet worden. In alle gevallen vragen we de initiatiefnemers na te denken over een passend plan voor herontwikkeling (‘geen gat zonder plan’). Dit kan nieuwbouw zijn, maar ook andere invullingen zijn mogelijk.”
Onderscheid karakteristieke panden en gebieden
Om zoveel mogelijk gehoor te geven aan de inspraakreacties, om aan te sluiten bij de regels van de provincie en om het bestemmingsplan overzichtelijk te houden, heeft de gemeente Loppersum gekozen voor een onderscheid in panden en gebieden. Prins: “Uit de meerderheid van de inspraakreacties van inwoners is namelijk gebleken dat veel panden op de lijst onterecht waren aangewezen als individueel karakteristiek pand. Het ging hier voornamelijk om panden die structuur- en beeldbepalend zijn. Deze panden zijn van belang in relatie tot hun omgeving en niet als individueel pand.”
De panden die in de inventarisatie als identiteit bepalend zijn aangewezen, worden in het bestemmingsplan als karakteristiek benoemd. Deze panden zijn ieder voor zich onmiskenbaar van belang voor het karakter van Loppersum. Ze vertegenwoordigen bijzondere kwaliteiten die de moeite waard zijn om te behouden.
De structuur- en beeldbepalende panden krijgen geen eigen aanduiding. Hier is gekozen voor een gebiedsgerichte benadering. De panden worden daarom niet individueel gewaardeerd, maar juist in relatie tot hun omgeving.
