Groningen – De beving bij Loppersum hakt er opnieuw in. En toch is dit precies wat door deskundigen is voorspeld en verwacht bij het dichtdraaien van de kraan in Loppersum in 2017.
Seismiciteit zou daar eerst afnemen (verplaatsen naar zuiden) en in 2020/2021 weer enigszins toenemen om vervolgens structureel verder af te nemen. Tot zover klopt de voorspelling, dat is overigens nog geen garantie voor de toekomst. We moeten er vanuit gaan dat met name de komende vijf jaar bevingen van deze omvang of nog zwaarder jaarlijks nog 1 of 2 keer blijven voorkomen, naast vele andere, lichtere bevingen. Wat betekent dat?
Om te beginnen nog heel veel schade, nieuwe en herhalingsschade. Dat doet wat met de staat van de woningen, en misschien nog wel meer met de bewoners. Hoe vaak kun je “weer opnieuw” beginnen? Hoe lang houd je dat vol? Langzaam maar zeker worden gedupeerden gesloopt. Immateriële schadevergoeding zal dat niet verhelpen. Ook de veiligheid wordt er niet groter op. Elke beving is een aanslag op een constructie, snel handelen is geboden. Maar we zitten gevangen in normen, modellen, processtappen en organisaties.
De Haagse werkelijkheid “waarin juridisch van alles geregeld moet worden, er moet samengewerkt worden tussen twee ministeries en dat gaat helaas niet altijd goed” aldus burgemeester Engels, is nog altijd leidend. Het klinkt als een feit waarin hij lijkt te berusten, hoewel hij eraan toevoegt: “Dit moet je als een crisis zien, zodat de aanpak veel sneller gaat.” Moet je het ‘als crisis zien’, of is het een crisis? Al meer dan een jaar geleden heeft de Groningse gas ellende het predicaat ‘crisis’ gekregen. Het heeft weinig opgeleverd. De consequentie van een crisisaanpak, namelijk het overboord zetten van reguliere procedures en regels, wil men niet onder ogen zien. Het kan niet beiden. Een aanpak, doorspekt van bureaucratie, willen versnellen en tegelijk over crisis spreken.
Crisis betekent dat we de komende vijf jaar zoveel mogelijk huizen, zo snel mogelijk verstevigen en herstellen. Zonder tijd (en geld) kwijt te zijn aan causaliteitsonderzoek, of normberekeningen. Huis voor huis, hoe maken we het veiliger, hoe repareren we schade, hoe zorgen we ervoor dat dat we zoveel mogelijk schade voorkomen? Iedere inwoner die daar zelf met zijn aannemer/constructeur een plan voor kan of wil maken, moet die ruimte krijgen.
En ja, dan weten we niet zeker of alle herstelde schade wel door de gaswinning werd veroorzaakt, en ja, we weten ook niet zeker of het verstevigde huis wel een normberekening zou halen. Maar we weten wel zeker dat we bezig zijn met het oplossen van problemen, met het gebied veiliger maken, en de bewoners te ontzorgen. Dat we daadwerkelijk met een crisisaanpak bezig zijn. De aanpak zoals vandaag gestart in Krewerd kan als voorbeeld dienen.
Een dag na de beving in Loppersum, kwam de Raad van State met haar uitspraak op de tegen het gaswinningsbesluit ingediende beroepsschriften. De Raad van State is van oordeel dat de minister zijn gaswinningsbesluit kon nemen, zoals hij dat genomen heeft. Dat hadden we verwacht, veel sneller lijkt de gaswinning niet naar nul te kunnen. Maar waar de Raad van State voorheen nog wel eens kritisch was over de randvoorwaarden waaronder de resterende gaswinning mogelijk moest zijn, is zij dat nu helemaal niet. Ronduit teleurstellend vinden we het dat de Raad van State de kritiek op het HRA-model af doet met de opmerking dat het nu eenmaal om een model gaat, een abstractie van de werkelijkheid. Over hoe betrouwbaar het model is, doet de Raad van State geen andere uitspraak dan te verwijzen naar de argumenten van de minister. Die komen erop neer “dat er nu eenmaal geen beter model is”. Maar dat zegt niks over de betrouwbaarheid van dit model op zich.
Zo lang de minister maar procedurele acties onderneemt en een theoretische onderbouwing heeft, vindt de Raad van State het allemaal prima. Dat het resultaat er niet naar is, is kennelijk voor de Raad van State van ondergeschikt belang. Op die basis heeft het voor ons geen zin te procederen.
Het Groninger Gasberaad ziet af van een zienswijze op het huidig gaswinningsbesluit. Het zou een rituele dans betekenen waarbij de inspanningen en belasting niet opwegen tegen het mogelijk resultaat.
Ze komen daarmee uit bij de conclusie van Wim Derksen in zijn recente Critical Review: “Het antwoord kan alleen van de politiek komen. De politiek zal een stap moeten zetten die de zoveelste uitkomsten van het zoveelste model overstijgt.”
