Appingedam – Vanaf september 2024 voert Campus VO Eemsdelta in Appingedam officieel het predicaat Technasium. Havo- en vwo-leerlingen kunnen ervoor kiezen examen te doen in het vak Onderzoek & Ontwerpen (O&O). Een praktijkgericht vak waarbij leerlingen in teams als professionals aan de slag gaan. Ze werken aan echte opdrachten van bedrijven of organisaties in de regio. Vaak gaat het om actuele maatschappelijke vraagstukken, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid of gezondheid.
Uitvogelen of het lekker en verkoopbaar is
Op een donderdag in juni is het kokkerellen, proeven en sleutelen geblazen in de keuken van Campus VO Eemsdelta. Eerstejaars havo- en vwo -leerlingen kregen van IVN Noord-Groningen* de opdracht om een snack te bedenken die in de eigen schoolkantine kan worden verkocht. Vandaag zijn ze hun zelfbedachte snacks aan het bereiden en proeven om uit te vogelen of het lekker en verkoopbaar is. Een goede snack heeft namelijk aandacht voor de 5 G’s: Genieten, Gezond, Gemak, Groen en Goedkoop. Er wordt van alles gefabriceerd: mueslirepen, pastasalades, wraps, ijs, smoothies, mini-pizza’s, carpaccioburgers en fruitbars. Een ding is zeker, met de G van Genieten zit het wel goed.
Sleutelen aan snacks
Sommige groepjes merken dat er nog wel wat aan hun idee gesleuteld moet worden. “Het is lekker, maar we hebben teveel chocolade in onze fruitbar gedaan”, vertelt een meisje. “Met meer fruit en minder chocolade is het nog steeds lekker, maar wel gezonder.” Een groepje dat vruchtensmoothies maakt, komt erachter dat ze de porties kleiner moeten maken om er winst op te maken. “Er moeten veel frambozen in en die zijn duur. Maar voor de rest zijn we tevreden over ons plan.” Door onderzoek hebben ze namelijk ontdekt dat er vooral behoefte is aan een gezond drankje in de schoolkantine. Met een lekkere smoothie zit je dan helemaal goed en het is ook nog eens gemakkelijk te maken. Andere teams zijn direct overtuigd van hun idee: “Onze pasta is lekker, gezond, biologisch en vegetarisch. Daar bereiken we een grote doelgroep mee.”
Alsof ik een baan heb
Wat O&O leuk maakt is dat je zelf dingen mag bedenken en praktisch en creatief bezig bent, vertelt een groepje leerlingen. Ze vinden deze opdracht wel één van de leukste tot nu toe. Dat heeft er vooral mee te maken dat zij van koken houden. Dat ze verschillende stappen moeten doorlopen om tot het eindproduct te komen, begint te wennen. “Gelukkig helpt meneer door elke les de planning door te nemen en tips te geven, want de planning loopt weleens in de soep. Bijvoorbeeld omdat je een nieuw idee krijgt”, vertellen ze. “Soms voelt het alsof ik een baan heb”, vat een ander de werkwijze samen. Het bijhouden van een logboek vinden ze niet altijd even leuk. “Maar daardoor zie je wel beter wat je anders had kunnen doen. We snappen de zin ervan wel.”
De komende weken werken de leerlingen verder aan hun idee en maken ze een ondernemersplan. Daarna, aan het einde van deze schoolperiode, vinden de presentaties plaats voor een jury vanuit de opdrachtgever. De winnende snacks worden een week lang verkocht in de kantine van Campus VO Eemsdelta.
Technasium maakt leren interessant
“Deze manier van leren is precies waarom we gestart zijn met het Technasium”, blikt Peter Kamminga, kartrekker van het Technasium en docent O&O, nog nagenietend terug op de kookopdracht. “In het begin is de werkwijze voor de meeste leerlingen wennen en een kwestie van doorzetten. Ze moeten zelf aan de bak. Maar uiteindelijk wordt leren er leuker en interessanter van. Ze beginnen zich dingen af te vragen, de leerstof krijgt betekenis voor ze. Om ze niet te laten zwemmen in de opdracht, werken we met een scrummethode. Een stapsgewijze aanpak voor groepen, waarbij ze tussenproducten moeten opleveren. Ze deden bij deze opdracht bijvoorbeeld eerst een behoeftenonderzoek onder leerlingen van de Campus. Daarnaast onderzochten ze voedingsstoffen. Ze dampten cola in om te kijken wat voor residu overbleef en staken pinda’s in brand om zo te ontdekken dat hier enorm veel energie in zit. Het eigenmaken van de vaardigheden die je hiervoor nodig hebt, is een leerproces op zich.”
Niet alleen voor bèta’s
“Voor sommige leerlingen is O&O meteen een schot in de roos, omdat ze hun talenten kunnen laten zien”, gaat Peter verder. “Bijvoorbeeld omdat ze een briljant idee hebben of heel goed zijn in samenwerken. De waardering die ze dan van anderen krijgen is geweldig. Je ziet ze trots zijn op zichzelf.” Het Technasium is niet alleen bedoeld voor leerlingen die geïnteresseerd zijn in bètavakken als techniek, natuurkunde, scheikunde en biologie. Het is ook heel geschikt voor ondernemende, creatieve en kunstzinnige leerlingen. In het eerste jaar krijgt iedereen het vak aangeboden. In het tweede jaar kunnen leerlingen kiezen of ze ermee verder gaan of niet.
Wij hebben er zin in!
Peter: “In schooljaar 2023-2024 kregen eerst de havo/vwo-leerlingen uit klas 1 het vak O&O. Voor ons was dit een soort van proefjaar, waarin we keken of het programma haalbaar was. Op de achtergrond werkten we aan de andere voorwaarden waaraan een Technasium moet voldoen. We volgden de opleiding tot docent O&O, er kwam een technische onderwijsassistent, we richtten de ruimten ervoor in en we stelden het onderwijsplan op voor de overige leerjaren. Stichting Technasium heeft ons hierbij geholpen en blijft ons ook ondersteunen met scholing en het bewaken van de kwaliteit. Nu zijn we er helemaal klaar voor om officieel te starten. En wat ook belangrijk is, we hebben er zin in! Het is heel leuk om deze lessen te geven.”