Nederland – Om het toeslagenstelsel af te schaffen of ingrijpend te herzien heeft het kabinet 18 concrete alternatieven uitgewerkt. Het eindrapport Toekomst Toeslagen beschrijft oplossingen voor belangrijke problemen in het huidige toeslagenstelsel. Hoewel de verschillende opties gepaard gaan met lastige keuzes, laat de verkenning ook zien dat het mogelijk is om een andere koers te gaan varen.
Met deze eindrapportage informeert staatssecretaris De Vries van Financiën (Toeslagen en Douane) de Tweede Kamer, samen met minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, minister Dijkstra voor Medische Zorg en minister De Jonge voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Staatssecretaris De Vries: “De opties in dit rapport bieden perspectief om het anders te doen zodat een onderbouwde en zorgvuldige keuze gemaakt kan worden over de toekomst van toeslagen. Het is belangrijk toe te werken naar een eenvoudiger stelsel, waarin meer werken meer loont. Ook willen we dat mensen niet meer geconfronteerd worden met hoge terugvorderingen. Het is belangrijk dat de eindrapportage er nu ligt.”
Het kabinet heeft de ambitie uitgesproken om het toeslagenstelsel af te schaffen. In het rapport worden verschillende maatregelen uitgewerkt. Daarbij is gekeken naar mogelijkheden voor het afschaffen van het stelsel, het vereenvoudigen van het stelsel of het fundamenteel aanpassen. Het afschaffen van het toeslagenstelsel of het grondig hervormen kost tijd en zal waarschijnlijk niet binnen één kabinetsperiode zijn te realiseren. Ook is het complex en er is een grote samenhang met andere regelingen. Aan alle alternatieven voor het huidige stelsel kleven voor- en nadelen. Voor elk alternatief is in beeld gebracht welke stappen de komende jaren al gezet kunnen worden.
Bij alle alternatieven is onderzocht of ze begrijpelijk zijn, wat mensen moeten doen om een toeslag te ontvangen en wat de risico’s zijn dat ze bedragen moeten terugbetalen. Daarnaast is gekeken naar inkomenseffecten, de uitvoerbaarheid en de mate waarin het oplossingen biedt voor de belangrijkste problemen van het huidige stelsel.
Ondertussen werkt het kabinet blijvend aan verbeteringen in het huidige stelsel. Deze kabinetsperiode zijn reeds stappen gezet met een nieuwe financiering van de kinderopvang en door de huurtoeslag te vereenvoudigen. Ook wordt het toeslagpartnerbegrip aangepast. Dat zorgt er voor dat grootouders die bijvoorbeeld vanwege mantelzorg met hun kinderen en kleinkinderen in één huis wonen niet meer gekort worden op hun toeslagen. Verder is de dienstverlening aan toeslagenaanvragers verbeterd en spant het kabinet zich in om te zorgen dat iedereen die recht op toeslagen heeft, weet hoe diegene de toeslagen kan aanvragen en ontvangen.
Toeslagen helpen mensen om in de kosten van zorg, huur en voor kinderen te voorzien. Ook biedt het mensen de kans meer te werken door bij te dragen aan de kosten voor kinderopvang. Ruim 8 miljoen mensen ontvangen in 2024 voor circa 20 miljard euro aan toeslagen. Waar het goed werkt voor het overgrote deel van de mensen verdwalen sommigen in de ingewikkelde regelingen waardoor zij niet of niet volledig gebruik maken van de toeslagen waar zij recht op hebben. Als iemands situatie in een jaar verandert, kan daarmee ook het recht op de toeslag veranderen. Mensen kunnen daardoor te maken krijgen met terugvorderingen en nabetalingen. Ook is de samenhang van verschillende toeslagen soms onlogisch en kiezen mensen er dan bijvoorbeeld voor om niet een extra dag te gaan werken omdat ze er dan nauwelijks op vooruit gaan. Deze problemen zijn niet eenvoudig binnen het huidige stelsel op te lossen.
