Nederland – 2019 is het op twee na warmste en op drie na zonnigste jaar ooit gemeten. Ondanks een normale hoeveelheid regen, was regionaal opnieuw sprake van ernstige droogte. Dit jaar werd het nationale warmterecord verpulverd. Op 25 juli werd Gilze-Rijen met 40,7 graden de nieuwe houder van het nationale warmterecord. Er werd minder vaak gewaarschuwd dan in voorgaande jaren. Op 27% van de dagen gold een waarschuwing. Vorig jaar was dit 34% en in 2017 nog 37%.
De gemiddelde jaartemperatuur komt uit op 11,2 graden tegen 10,1 normaal. Alleen in 2014 en 2018 was het warmer met 11,7 en 11,4 graden. De derde plaats wordt gedeeld met 2006 en 2007. 2019 is het zesde warme jaar op rij en inmiddels staan acht jaren uit deze eeuw in de top-10 van warmste jaren. Het kwam dit jaar tot maar liefst veertien warmterecords voor de maximumtemperatuur in De Bilt. Daar staat slechts één kouderecord tegenover.
De hoeveelheid zonneschijn komt gemiddeld over het land uit op 1949 uur tegen 1639 normaal. Slechts drie jaren verliepen nog zonniger. In 1959 scheen de zon 1956 uur en in 2018 maar liefst 2089 uur. Recordhouder is 2003 met 2100 uur. Met landelijk gemiddeld 866 mm neerslag, waar 847 gebruikelijk is, lijkt het qua neerslag een normaal jaar. Regionaal was echter net als in 2018 sprake van grote droogteproblemen. Pas in de herfst werd het nat.
Minder vorst en meer (tropische) warmte dan normaal
Het kwam dit jaar in De Bilt tot twee ijsdagen (maximum onder nul), waar een jaar er normaal acht telt. Het aantal vorstdagen (minima onder nul) staat op 37 en loopt misschien nog iets op, maar de normaal van 58 vorstdagen is buiten bereik. Het vroor twee keer matig (minima onder -5 graden), terwijl dertien keer normaal is. Strenge vorst (minima onder nul) kwam in De Bilt niet voor. Al recordlang, sinds januari 2013, heeft het niet meer streng gevroren.
Het aantal warme dagen en tropische dagen kwam veel hoger uit dan normaal. Maar liefst op 99 dagen werd het 20 graden of meer, terwijl 85 dagen gebruikelijk is. De zomerse grens van 25 graden werd 26 dagen geslecht. Dat is volstrekt normaal! Maar liefst elf keer werd het tropisch warm (30 graden of meer), waar vier keer gemiddeld is.
Meer informatie over warmte, zon en neerslag
100 dagen met een waarschuwing
In 2019 kwam het tot dusver op 100 dagen tot een waarschuwing (code geel, code oranje of rood) in één of meerdere provincies. Dit betekent dat op ruim 27% van de dagen een waarschuwing gold. Vorig jaar gold nog op 123 dagen een waarschuwing. 2017 telde er 135 en 2016 kende maar liefst 158 dagen met een waarschuwing! Kortom: het was minder vaak waarschuwingswaardig weer dan in de voorgaande jaren.
Het meest werd gewaarschuwd voor onweer (34 dagen), gevolgd door mist (28 dagen) en windstoten (27 dagen). Er werd op 19 dagen voor gladheid gewaarschuwd en 6 keer voor extreme hitte. Voor overvloedige regen werd het minste gewaarschuwd (4 dagen).
In Zuid-Holland gold maar liefst op 78 dagen een waarschuwing. Daarmee was dit de provincie met de meeste waarschuwingsdagen. De Wadden vormen verreweg de ‘veiligste regio’ van Nederland met slechts op 53 dagen een waarschuwing.
Twaalf keer code oranje
In totaal gold op twaalf dagen in delen van het land code oranje. Op de Wadden kwam het drie keer tot code oranje. In Friesland, Groningen, Drenthe, Overijssel, Zuid-Holland, Noord-Brabant en Limburg kwam het negen keer tot een waarschuwing voor extreem weer. In Utrecht, Gelderland en Flevoland gold de op één na hoogste waarschuwing acht keer en in Noord-Holland en Zeeland zeven keer. Tot een weeralarm, code rood, kwam het niet. De laatste keer met een weeralarm was tijdens de zeer zware storm van 18 januari 2018.
We sommen hierdoor de waarschuwingen voor extreem weer op:
- 25 januari: gladheid door ijzel in Friesland, Groningen, Drenthe en Overijssel.
- 10 maart: zeer zware windstoten in Friesland, Groningen, Drenthe en Overijssel.
- 4 juni: zware onweersbuien met zware tot zeer zware windstoten in heel Nederland.
- 6 juni: zware onweersbuien met heftige windstoten in vrijwel heel Nederland. In Zeeland gold code geel.
- 7 juni: zware onweersbuien in het midden en oosten, met enkele tornado’s.
- 19 juni: onweersbuien met hagel en zware windstoten in Noord-Brabant.
- 20 juli: onweersbuien met grote hagel in Zuid-Holland.
- 23 tot en met 27 juli extreme hitte; geen code oranje voor de Wadden.
