Vanuit de regio ontstaat een culturele beweging die niet om de pijn heen draait – maar haar omzet in kunst, bewustwording en verbinding.
Eemsdelta – In een tijd waarin stilte soms comfortabel voelt, kiest Fransien Kuiper uit Wagenborgen juist voor het tegenovergestelde. Samen met accordeonist Hennie Zweep (Wagenborgen) en illustrator Dineke Kok (Delfzijl) richtte ze een nieuw Gronings cultuurcollectief op. Een beweging die verhalen een podium wil geven – verhalen die raken, aanzetten tot nadenken en verbinden. Omdat zwijgen geen optie is.
“We vieren binnenkort 80 jaar vrijheid,” zegt Kuiper. “Maar als ik om me heen kijk, dan vóél ik die vrijheid niet. Er is oorlog in Europa en daarbuiten, mensen zijn op de vlucht, kinderen leven in angst. Hoe kunnen we feestvieren als er zoveel ellende is? Dat voelt wrang.”
De tegenstelling tussen het herdenken van oorlog en de dagelijkse realiteit van onrecht is voor haar pijnlijk tastbaar. “Mijn moeder was 94 toen ze zei: ‘We zagen het allemaal gebeuren. En we deden niks.’ Dat raakte me diep. Ik wil later niet zeggen dat ik heb weggekeken.”
Kunst als tegenreactie
Het collectief ontstond niet vanuit subsidie of structuur, maar vanuit urgentie. “Er gebeurt zoveel – ook hier in Groningen,” zegt Kuiper. “De afhandeling van bevingsschade, kernafvalplannen, steeds meer mensen die lijnrecht tegenover elkaar staan. Ik kán daar niet onverschillig bij blijven. En als je creatief bent, móét je iets doen.”
Samen met Zweep en Kok wil ze kunst inzetten als stem. Niet om te schreeuwen, maar om iets wezenlijks te zeggen. “Kunst kan troosten, maar ook zichtbaar maken wat er speelt. Je hoeft het niet met ons eens te zijn – maar durf wél te kijken. Dáár gaat het om.”
Het collectief richt zich op optredens waarin muziek, beeldende kunst, poëzie en verhalen samenkomen. Geen voorstellingen over de rug van de actualiteit, maar uit het leven zelf: het verdwijnen van dorpshuizen, het verlies van streektaal, de vraag of jongeren hier nog toekomst zien.
Geen zalen, maar plekken met ziel
De optredens vinden plaats op locaties die zelf iets te vertellen hebben: leegstaande kerken, verlaten scholen, dorpskroegen. De opening in oktober is gepland in Café De Engelstede in Engelbert. “We kiezen bewust voor plekken waar iets weggevallen is. Daar brengen wij iets terug – aandacht, beleving, betekenis.”
Illustrator Dineke Kok werkt aan een decor dat niet slechts achtergrond is, maar deel uitmaakt van het verhaal. Hennie Zweep componeert muziek die klinkt als het Groninger land: soms stil, soms scherp – altijd eerlijk. Bekende namen als Alex Vissering, Rieks Folgerts, Bert Hadders en Harry Loco hebben zich al verbonden aan toekomstige optredens.
Van patatje oorlog naar kunstzinnig verzet
Na haar muzikale beginjaren verdween Kuiper tijdelijk uit de culturele wereld. Samen met haar man runde ze jarenlang een snackbar, tot die moest sluiten. “Toen viel er iets weg. Maar daarna kwam er ruimte. En ineens was er weer tijd om te zingen, te schrijven, te maken. Creativiteit is geen hobby – het is ademhalen.”
Ze ziet het collectief niet als een project, maar als een beweging. “We zoeken geen leden. We zoeken mensen met verhalen. Mensen die iets willen zeggen over wat er gebeurt in de wereld of hun dorp. Die een plek zoeken om dat te delen.”
Zwijgen, zegt Kuiper, is soms de makkelijkste weg. “Maar waar leidt dat toe? We moeten onze stem gebruiken – met aandacht, met kunst, met liefde voor deze regio. Je hoeft niet hard te roepen, maar je moet wél iets zeggen. Anders verandert er nooit iets.”
Meehelpen of meedoen?
Het collectief is op zoek naar medestanders: kunstenaars, muzikanten, schrijvers, dichters, technici en andere betrokkenen die de noodzaak voelen zich te verbinden en samen geëngageerde kunst te maken.
Heb jij een stem die gehoord mag worden? Een idee dat aandacht verdient? Of een plek waar iets mag ontstaan?
Denk mee. Doe mee. Sluit je aan:
📩 Mail: [email protected]
📞 Telefoon: 06 – 528 696 96
