‘t Zandt – Overheden, belanghebbenden en bewoners pleiten samen voor een omslag van repareren naar prepareren van erfgoed in het aardbevingsgebied. Ze doen dat in een advies dat dinsdag 30 juni is aangeboden aan Hans Alders, Nationaal Coördinator Groningen. In dit advies dringen de opstellers aan op een snelle start van het versterken van het erfgoed om te voorkomen dat al het erfgoed beschadigd raakt. Een gebiedsgerichte benadering lijkt kansrijk, waarbij het gezamenlijk ontwikkelen van een toekomstvisie voor een dorp rondom de monumentale gebouwen centraal staat.
Als gevolg van de aardschokken is 60% van de ruim 1500 rijksmonumenten in de provincie Groningen beschadigd. Tot nu toe zijn ongeveer 1000 schades aan rijksmonumenten gemeld. De bevingen kunnen ertoe leiden dat uiteindelijk al het erfgoed in dit gebied beschadigd raakt. Daarom is naast herstel ook preventie belangrijk. Een deel van die monumenten staat bovendien leeg en moet een nieuwe bestemming krijgen. Dit alles speelt zich af in een gebied dat toch al onder druk staat door de daling van het aantal bewoners.
Advies
Het advies dat nu aan Hans Alders is aangeboden, is opgesteld binnen het project Levende Monumenten in een Leefbare Regio. In vier werkateliers onderzochten overheden, belangenorganisaties en bewoners voor de vier Groninger aardbevingsdorpen Middelstum, Onderdendam, Overschild en ‘t Zandt de toekomst van het erfgoed en hoe herstel en preventie van schade vorm kunnen krijgen. In deze werkateliers stond niet het gebouw centraal, maar de betekenis van het gebouw voor de toekomst van het dorp het en gebied. Herstel en preventie van schade blijken goed te passen in die aanpak.
Een belangrijk onderdeel van het advies is ook het instellen van een zogenoemd loods-team dat eigenaren begeleidt bij het verstevigen van het monument of de herbestemming. Dit team bestaat uit een erfgoeddeskundige en een bouwkundige en helpt de eigenaar bij de keuze van architect, monumentendeskundige en een constructeur.
Levende Monumenten in een Leefbare Regio
Het project Levende Monumenten in een Leefbare Regio is een initiatief van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in samenwerking met de provincie Groningen, de Stichting Oude Groninger Kerken, Libau en de stichting het Groninger Landschap. Deze partners en de deelnemers aan de werkateliers verwachten dat op basis van dit advies de vier pilots een vervolg krijgen binnen het meerjarenprogramma Herbestemming cultureel erfgoed in het aardbevingsgebied. Zo kan met de gebiedsgerichte aanpak en met de inzet van het loods-team in de praktijk ervaring worden opgedaan.