Nederland – De ontvangst van een vaststellingsovereenkomst van je werkgever markeert vaak het begin van een onzekere periode. Dit document – ook wel beëindigingsovereenkomst genoemd – legt de voorwaarden van je ontslag vast en is veel meer dan een formaliteit. Het bepaalt onder andere je financiële vangnet, zoals het recht op een WW-uitkering. De grote vraag is dan ook: waar moet je op letten? Moet je direct tekenen, of zijn er cruciale punten waar je eerst goed bij stil moet staan? Controleer altijd de inhoud zorgvuldig. We vroegen Frank Beemster, specialist in vaststellingsovereenkomsten en jurist bij Mr. Ontslag, naar de belangrijkste aandachtspunten.
Wat houdt een vaststellingsovereenkomst (VSO) precies in? Controleer de inhoud en voorwaarden
Een vaststellingsovereenkomst, vaak afgekort tot VSO, is een contract waarin jij en je werkgever de afspraken voor de beëindiging van het dienstverband vastleggen. Het is de meest voorkomende vorm van ontslag met wederzijds goedvinden, een route die een vaak langdurige ontslagprocedure via het UWV of de kantonrechter overbodig maakt.
“Het is cruciaal om te begrijpen dat in de inhoud van de vaststellingsovereenkomst alles rondom jouw vertrek wordt geregeld,” vertelt Beemster. “Denk aan de einddatum, de hoogte van de ontslagvergoeding – die vaak is gebaseerd op de wettelijke transitievergoeding – en afspraken over de uitbetaling van vakantiedagen en vakantiegeld. Ook zaken als een concurrentiebeding of de precieze formulering van je getuigschrift kunnen in de vaststellingsovereenkomst staan.”
Volgens Beemster is het goed te beseffen dat de werkgever een vaststellingsovereenkomst meestal opstelt met de eigen belangen in het vizier. “Het voorstel dat je krijgt, is zelden direct optimaal voor jou als werknemer. Daarom is het zo belangrijk dat je deze overeenkomst laat checken.”
De opzegtermijn, bedenktijd, onderhandelen en jouw recht op een WW-uitkering
Voor de meeste werknemers is het veiligstellen van het recht op een WW-uitkering topprioriteit. De vaststellingsovereenkomst moet aan specifieke eisen van het UWV voldoen om dit recht op WW te garanderen. “De tekst moet glashelder zijn,” benadrukt Beemster. “Het moet onmiskenbaar zijn dat de werkgever het initiatief tot ontslag heeft genomen en dat jou geen verwijt treft. Is dit niet goed verwoord, dan kan het UWV je uitkering weigeren.”
Ook de correcte opzegtermijn is van levensbelang. “Als de vaststellingsovereenkomst een te vroege einddatum hanteert, start je WW-uitkering later en zit je onnodig een periode zonder inkomen. Dit is een van de belangrijkste punten in de vaststellingsovereenkomst.” Na het tekenen van een vaststellingsovereenkomst heb je gelukkig een wettelijke bedenktijd. Deze 2 weken bedenktijd (of 14 dagen) geven je de kans om op je beslissing terug te komen. Binnen die termijn kun je de overeenkomst nog schriftelijk ontbinden.
Onderhandelen over de ontslagvergoeding, de eindafrekening en de finale kwijting
Veel werknemers realiseren zich niet dat een vaststellingsovereenkomst een onderhandelingsdocument is. Het eerste voorstel van de werkgever is zelden het eindstation. “Er is vaak meer mogelijk,” legt Beemster uit. “Natuurlijk is de ontslagvergoeding een belangrijk punt. Is de transitievergoeding correct en is er ruimte voor meer? Dat is de kern van de onderhandeling. Je moet onderhandelen over je ontslag.”
Maar kijk verder dan alleen de ontslagvergoeding. “Denk ook aan een vrijstelling van werk met behoud van loon of het versoepelen van een concurrentiebeding. Wat ook vaak over het hoofd wordt gezien, is de finale kwijting.” Deze clausule houdt in dat werkgever en werknemer na het tekenen niets meer van elkaar kunnen vorderen. “Dit klinkt eerlijk, maar als je eindafrekening niet klopt en zaken als een pro-rata bonus of overuren niet zijn meegenomen, kun je er geen aanspraak meer op maken. Dit is een van de grootste nadelen van een vaststellingsovereenkomst als je niet oplet.”
Nadelen en risico’s: Vaststellingsovereenkomst bij ziekte en de noodzaak van een jurist
Hoewel een VSO vaak een goede oplossing is, zijn er situaties waarin je beter niet kunt tekenen. Het accepteren van een vaststellingsovereenkomst bij ziekte is daar het belangrijkste voorbeeld van. “Een vaststellingsovereenkomst aanbieden terwijl je ziek bent, is riskant. Zeker als je nog geen 2 jaar ziek bent, heb je recht op loondoorbetaling. Als je akkoord gaat met het ontslag, verspeel je je rechten op een Ziektewet- of WIA-uitkering.”
In zulke complexe situaties, of als je twijfelt over de voorwaarden, is het inschakelen van juridische hulp belangrijk. Een team van juristen kan de valkuilen identificeren. “Een jurist kijkt met een getraind oog naar de overeenkomst. Wij zorgen dat je krijgt waar je recht op hebt.” De kosten hiervoor hoeven geen drempel te zijn. “Het is standaardpraktijk om te onderhandelen over de inhoud van de vaststellingsovereenkomst en daarin een budget voor juridische kosten op te nemen. Zo kun je jouw vaststellingsovereenkomst gratis laten controleren.”
Jouw vaststellingsovereenkomst ondertekenen: Het gesprek met je werkgever en het plan van aanpak
Heb je een vaststellingsovereenkomst ontvangen? Raak niet in paniek. Voordat je de vaststellingsovereenkomst ondertekent, start een gesprek met uw werkgever. Geef aan dat je de tijd neemt om het document te bestuderen en te laten controleren.
Controleer de vaststellingsovereenkomst altijd op de volgende punten:
- De reden van ontslag: Staat er duidelijk dat het initiatief van de werkgever komt en jou geen blaam treft?
- De opzegtermijn: Wordt de juiste termijn gehanteerd om je recht op een WW-uitkering veilig te stellen?
- De vergoeding: Is de transitievergoeding correct en is er ruimte voor onderhandeling over een hogere ontslagvergoeding?
- De eindafrekening: Zijn alle openstaande posten zoals vakantiedagen, bonussen en vakantiegeld correct opgenomen?
- Schadelijke clausules: Staan er geen beperkende bepalingen in zoals een te streng concurrentiebeding?
“Een ontslag via een vaststellingsovereenkomst heeft grote gevolgen. Zorg dat je goed geïnformeerd bent,” concludeert Beemster. “Een deskundige check is een investering die zichzelf terugverdient.”
