Nederland – In de nacht van zaterdag 25 op zondag 26 oktober 2025 gaat in Nederland de klok om 03.00 uur één uur achteruit. Fijn voor wie uitkijkt naar een extra uurtje slaap, maar ondanks hun uitgeslapen zondag minder goed nieuws voor automobilisten wanneer de werkweek weer start. Volgens aanrijdingsschades van Univé neemt het aantal aanrijdingen op de eerste maandag na de ingang van de wintertijd vrijwel elk jaar toe.
Gemiddeld over de afgelopen tien jaar (2014-2024) registreerde de coöperatieve verzekeraar 13 procent meer schadeclaims op de maandag na de tijdswissel dan op de maandag ervoor. “De plotseling kortere dagen en het vroeg invallen van de duisternis vragen om hernieuwde alertheid achter het stuur,” zegt Henkjan Mathijs, manager Mobiliteit bij Univé. “Veel mensen zijn door het uurtje tijdsverschil tijdelijk minder scherp of vermoeider. Die lichte daling in concentratie kan net het verschil maken tussen een veilige rit en blikschade. En dat zien we terug in onze cijfers.”
Analyse over tien jaar: piek in aanrijdingen na ingang wintertijd
Voor haar jaarlijkse analyse nam Univé de aansprakelijkheidsclaims onder de loep van autoverzekerden met een Wettelijke Aansprakelijkheidsdekking. Daarbij werd gekeken naar het aantal schades dat op maandagen vóór en ná de tijdsomzetting werd gemeld. De cijfers laten een duidelijk patroon zien: de overgang naar de wintertijd leidt structureel tot meer aanrijdingen, terwijl de ingang van de zomertijd juist gemiddeld een lichte daling laat zien (-5%).
Een vergelijking van de afgelopen vijf jaar laat zien hoe sterk de verschillen per jaar kunnen zijn:
- 2020: +12%
- 2021: +40%
- 2022: -8%
- 2023: +9%
- 2024: +16%
Vooral 2021 sprong eruit: toen steeg het aantal schadeclaims na ingang van de wintertijd met maar liefst 40 procent. “Dat was extra opvallend, omdat het nog een coronajaar was, met juist lagere verkeersvolumes,” aldus Mathijs. “Toch zagen we een forse stijging. Dat illustreert dat factoren als vermoeidheid, veranderend daglicht en gewenning aan het nieuwe ritme minstens zo’n grote rol spelen als de verkeersdrukte zelf.”
Vermoeidheid en verminderde alertheid
Volgens Mathijs ligt de oorzaak grotendeels in ons bioritme. “De tijdsomzetting lijkt onschuldig, maar verstoort ons slaappatroon. Het kost een paar dagen tot soms een week om daaraan te wennen. Tot die tijd vallen veel mensen minder makkelijk in slaap of worden ze minder uitgerust wakker. In combinatie met het feit dat het plots al tijdens de avondspits donker is, kan dat leiden tot verminderde alertheid achter het stuur.”
“Rust, ritme en realisme in het verkeer”
Univé roept automobilisten op om in de dagen na de overgang naar wintertijd extra rekening te houden met hun alertheid. Mathijs: “Probeer in de dagen ervoor alvast wat eerder te gaan slapen en vermijd schermgebruik vlak voor bedtijd. En plan bij langere ritten een ruimere reistijd, zodat er ruimte is voor korte pauzes. Even een kwartiertje rust kan wonderen doen voor je concentratie – en mogelijk een aanrijding voorkomen.”
