Termunterzijl – Precies drie eeuwen geleden, in 1725, werd in Termunterzijl een bouwwerk voltooid dat sindsdien een onlosmakelijk deel van het dorp vormt: de Boog van Ziel. Deze sluisboog, ontworpen door stadsbouwmeester Anthony Verburgh van de stad Groningen, was de bekroning van een nieuwe waterkering die het dorp moest beschermen tegen de woeste kracht van de Eems.
De rivier stond bekend om haar grillige en onstuimige karakter. Overstromingen hadden het gebied meer dan eens geteisterd, en de nieuwe sluis bood broodnodige bescherming. Voor de inwoners van Termunterzijl betekende de Boog van Ziel niet alleen veiligheid, maar ook hoop: een symbool van de strijd en tegelijk van het leven mét het water.
Poort naar de zee
De naam ‘Ziel’ verwijst naar een oude benaming voor sluis. Eeuwenlang markeerde de Boog de doorgang tussen het binnenland en de open zee. Waar nu fietsers en wandelaars stilstaan om de contouren te bewonderen, voeren vroeger schepen en schippers voorbij, beladen met turf, graan en vis. Voor hen was de Boog van Ziel een poort, een herkenningspunt en een baken in een tijd waarin het leven volledig verbonden was met het water.
Stille getuige van de geschiedenis
Door de eeuwen heen veranderde Termunterzijl. Nieuwe sluizen werden gebouwd, de waterbouwkundige strijd kreeg moderne middelen en de Boog verloor zijn oorspronkelijke functie. Toch verdween hij nooit. Al 300 jaar staat hij fier overeind, verweerd door weer en wind, maar onaantastbaar als stille getuige van de geschiedenis.
De Boog van Ziel is daarmee méér dan een monument: het is een verhaal van een gemeenschap die generaties lang wist samen te leven met de zee, waarin water en land, strijd en samenwerking, verleden en toekomst voortdurend samenkomen.
Jubileum in Nationaal Monumentenweekend
Om dit bijzondere jubileum te vieren, organiseren de Klankbordgroep Termunterzijl/Termunten en Museum Termunterzijl een feestelijk programma in het weekend van 13 en 14 september 2025. Niet geheel toevallig valt dit samen met het Nationaal Monumentenweekend, waardoor bezoekers uit de hele regio en daarbuiten de kans krijgen om kennis te maken met dit unieke erfgoed.
Tijdens het weekend staan verhalen, muziek, erfgoedpresentaties, kindervoorstellingen en een feestelijk slotconcert centraal. Daarmee wordt het jubileum niet alleen een eerbetoon aan de Boog zelf, maar vooral ook aan de gemeenschap die er al drie eeuwen lang omheen leeft.
Het programma biedt voor elk wat wils – van lezingen over de geschiedenis tot optredens van bekende artiesten en activiteiten voor kinderen. Het hoogtepunt vormt het slotconcert van de internationaal bekende folkband Rapalje, dat op zondagmiddag bij Gemaal Cremer plaatsvindt.
Programma 300 jaar Boog van Ziel
Zaterdag 13 september 2025
- 10.00 – 10.30 uur
Officiële opening & start expositie – Museum Termunterzijl
Met muzikale omlijsting - 10.30 – 11.30 uur
Vertellingen en dorpsverhalen – Museum Termunterzijl
Anekdotes over Termunterzijl door Fransien Kuiper - 13.00 – 14.00 uur
Presentatie lokaal erfgoed – Museum Termunterzijl
Lezing over de achtergrond van de sluis - 14.00 – 17.00 uur
Muziek bij Gemaal Cremer
Optredens van:
• Wia Buze
• Muziekgroep Flexibel
• Fransien Kuiper
Zondag 14 september 2025
- 10.00 – 17.00 uur
Expositie 300 jaar Boog van Ziel – Museum Termunterzijl
• Bezoek Museum Termunterzijl en Museumgemaal Cremer
• Films & beeldmateriaal over de geschiedenis van de Boog van Ziel - 11.30 – 13.00 uur
Historische lezing – Museum Termunterzijl
Door dr. Otto Knotnerus (onder voorbehoud)
Onderwerp: Historie van Termunterzijl en de Boog van Ziel - 12.00 – 16.00 uur
Kinderentertainment door Jos Tipker – Museum Termunterzijl & straat
Voorstellingen om 13.30 en 15.00 uur, tussendoor straattheater - 13.00 – 15.30 uur
Muziek bij Gemaal Cremer
Optredens van:
• Wia Buze
• Muziekgroep Flexibel
• Fransien Kuiper - 15.30 – 17.00 uur
Slotconcert – Gemaal Cremer
• Rapalje, internationaal bekende folkband
• Toegankelijke muziek voor jong en oud
• Feestelijke afsluiting in de openlucht
