Groningen – Wat in de basis eenvoudig is, wordt complex gemaakt. Dat is de boodschap die de Vereniging Groninger Monument Eigenaren (VGME) al enkele jaren verkondigt bij allen die betrokken zijn bij het oplossen van de aardbevingsproblematiek in de provincie Groningen. Een boodschap die de VGME ook heeft meegegeven aan de Parlementaire Enquête Commissie.
Menig erfgoed-eigenaar heeft ervaring met een uitgebreid restauratietraject van zijn eigen pand. Het zijn trajecten waar alle betrokken partijen inmiddels vertrouwd mee zijn en waar zij de nodige ervaring mee hebben opgedaan. De eigenaar heeft de volledige regie en wordt hierin gefaciliteerd door de verschillende instanties.
Dat je niet op de stoel van eigenaar moet gaan zitten maar hem moet faciliteren is een bewust beleidsuitgangspunt geweest van het toenmalige ministerie van WVC in de jaren tachtig. Dit principe wordt anno nu niét toegepast als het gaat om het versterken en schadeherstel. Dat uitgangspunt is fundamenteel onjuist en zorgt voor veel frustraties, problemen en bureaucratie. Maar ook zorgt het voor gedemotiveerde eigenaren die een afwachtende houding aannemen. Met alle risico’s van dien voor wat betreft de instandhouding van ons unieke, Gronings erfgoed.
De vereniging, en met hen verschillende professionals, zijn dan ook van mening dat op een eenvoudige manier de onderdelen versterken en schadeherstel ingepast kunnen worden in een restauratietraject. Een dergelijke inpassing is in de basis eenvoudig en voor alle partijen duidelijk.
Samen met een externe partij is de vereniging met de voorbereidingen bezig voor het doen van een pilot aan maximaal 15 monumenten, waarbij de uitvoeringsinstanties NCG en IMG in een faciliterende rol komen. Een aanpak waarbij restauratie en verduurzaming gecombineerd worden met versterken en schadeherstel.
Het is een kanteling van een aanbodgerichte aanpak naar een vraaggerichte aanpak, met de eigenaar in de rol van opdrachtgever van alle werkzaamheden aan zijn pand. Overigens is het ook een aanpak die veel breder kan worden toegepast, dus ook op andere panden dan monumentale en karakteristieke.
Zoals een bestuurder onlangs zei “Eigenlijk is de Integrale Aanpak Erfgoed die nu wordt neergezet zo vanzelfsprekend dat het niet nodig zou moeten zijn de pilot met dichtgetimmerde afspraken op te tuigen”. Het is de vereniging, na drie jaar overleggen en afspraken maken, duidelijk geworden dat het niet zo vanzelfsprekend is. “Je moet niet één persoon overtuigen, maar een heel systeem”, is een uitspraak van de voorzitter. Dat heeft enorm vertragend gewerkt. Toch heeft de vereniging goede hoop dat het gaat lukken. De gesprekken en afspraken zijn in een vergevorderd stadium en binnenkort kan worden gestart met de eerste pilots.
Of de Parlementaire Enquête Commissie de boodschap van de VGME mee heeft genomen in haar adviezen is de vraag. Belangrijker is, dat de uitkomsten van de pilot laten zien hoe het óók kan. Geen woorden maar daden! Vertrouwen dat het naar aanleiding van de adviezen van de Parlementaire Enquête Commissie beter gaat worden is er amper bij onze achterban.
Het huidige systeem is als een kippenhok met veel te veel hanen. Veel reuring maar weinig resultaat. Waarschijnlijk zal de Parlementaire Enquête tot gevolg hebben dat er hanen worden vervangen en misschien zelfs nog wordt uitgebreid. De vraag is of de gedupeerden hier mee geholpen zijn. Het meest effectief is het aantal hanen flink te reduceren.
