Nederland – Zwangere vrouwen en zorgverleners merken dagelijks de gevolgen van het aanhoudende personeelstekort in de geboortezorg. Vooral zwangeren in een kwetsbare positie worden hierdoor extra hard geraakt. Dat blijkt uit onderzoek van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) naar negen verloskundige samenwerkingsverbanden (VSV’s) in 2023 en 2024.
Samenwerking blijft goed, ondanks druk
De inspectie onderzocht hoe verschillende zorgverleners – zoals verloskundigen, gynaecologen en kraamverzorgenden – binnen deze samenwerkingsverbanden omgaan met de druk op de geboortezorg. Ondanks de krapte op de arbeidsmarkt blijkt dat de betrokken professionals goed blijven samenwerken om de kwaliteit van de zorg te waarborgen.
Steeds vaker ‘bevalstops’ in ziekenhuizen
De IGJ constateert dat de gehele keten van geboortezorg onder druk staat. In ziekenhuizen komt het steeds vaker voor dat er tijdelijk geen plek is voor bevallingen — de zogenoemde bevalstops. Verloskundigen uit de eerste lijn moeten daardoor met hun cliënten soms uitwijken naar andere ziekenhuizen. Voor spoedverwijzingen blijft het dichtstbijzijnde ziekenhuis wél altijd toegankelijk.
Tekort aan kraamzorgmedewerkers
Ook de kraamzorg kampt met grote tekorten. In meerdere regio’s zijn wachtlijsten ontstaan, waardoor vrouwen regelmatig minder uren kraamzorg krijgen dan geïndiceerd — en soms zelfs helemaal geen kraamzorg ontvangen. In die gevallen nemen verloskundigen extra taken op zich, wat hun werkdruk verder vergroot. Een goede samenwerking binnen de VSV’s is daarom volgens de inspectie belangrijker dan ooit.
Kwetsbare groepen extra geraakt
Volgens de IGJ worden vooral vrouwen in een kwetsbare situatie geraakt door de huidige tekorten. Zij hebben vaak meer moeite om de juiste zorg te vinden, bijvoorbeeld door een taalbarrière of beperkte digitale vaardigheden. Daardoor melden zij zich later aan bij kraamzorgorganisaties en komen ze vaker op een wachtlijst terecht — terwijl juist zij extra ondersteuning nodig hebben. De inspectie roept de samenwerkingsverbanden op om te onderzoeken hoe de toegankelijkheid van zorg voor deze groep verbeterd kan worden.
Grote inzet, maar meer professionalisering nodig
De IGJ ziet dat zorginstellingen hard werken aan oplossingen, zoals het opleiden van meer obstetrieverpleegkundigen en het aanbieden van digitale kraamzorg via beeldbellen. Toch vindt de inspectie dat er nog stappen moeten worden gezet in de professionalisering van de samenwerking. Zo beschikken veel VSV’s nog niet over een goed gezamenlijk systeem om incidenten en calamiteiten te melden en te onderzoeken.
De IGJ benadrukt dat zorgverleners samen moeten blijven zoeken naar manieren om de geboortezorg toekomstbestendig te maken: “Alle betrokken partijen tonen enorme inzet, maar het personeelstekort vraagt blijvende aandacht en samenwerking,” aldus de inspectie.
