Groningen – In het najaar van 2024 vulden ruim 2.100 jongeren in Groningen en Drenthe een vragenlijst in over mentale gezondheid. Het onderzoek van Sociaal Planbureau Groningen en Trendbureau Drenthe levert een belangrijk signaal op: mentale gezondheid is een urgent thema, maar wordt nog te weinig besproken. Bijna de helft van de jongeren (12 tot 18 jaar) ziet mentale problemen bij leeftijdsgenoten en een derde geeft aan hier zelf mee te kampen of gekampt te hebben. Toch praat 42% van de jongeren nooit over mentale gezondheid. Jongeren die er wel over praten doen dit het vaakst met ouders of vrienden. ‘’Praten over hoe je je voelt moet normaal worden’’, zeggen jongeren in Groningen en Drenthe.
Mentale gezondheid versterken
Jongeren noemen verschillende thema’s die belangrijk zijn voor hun mentale gezondheid, zoals een gezonde leefstijl, zelfzorg, en voldoende vrije tijd voor sociale contacten, hobby’s en ontspanning. Ook geven jongeren aan dat ze om moeten gaan met schoolstress. Jongeren pleiten voor minder (prestatie)druk, zowel door toetsen en huiswerk als door verwachtingen van ouders. Ook pleiten ze voor makkelijkere toegang tot zorg, zonder wachtlijsten. Om mentaal gezond te blijven is er een betere balans tussen school en privé nodig. Ook benadrukken jongeren dat volwassenen een belangrijke rol hebben: luister oprecht naar jongeren en neem hen serieus. Bovenal onderstrepen jongeren het belang van praten over je gevoelens: of het nu met vrienden, familie of een professional is, het helpt om je mentale gezondheid te versterken.
Taboe doorbreken
Als vervolg voerden onderzoekers van Sociaal Planbureau Groningen en Trendbureau Drenthe samen met ervaringsdeskundigen van Accare gesprekken met ongeveer 110 jongeren op zeven middelbare scholen in Groningen en Drenthe. Jongeren gaven aan dat het belangrijk is om te leren dat het normaal is om je soms minder goed te voelen. Maar het blijft lastig: ‘’We willen dat het geen taboe is, maar dat voelt het vaak wel’’, aldus een jongere. Redenen waarom jongeren er niet over praten zijn angst voor negatieve reacties, gebrek aan een vertrouwensband, of het gevoel niet serieus genomen te worden. De resultaten van de vragenlijst en klassengesprekken bieden inzicht in hoe jongeren van 12 tot 18 jaar omgaan met mentale gezondheid, welke factoren bijdragen aan het versterken van hun mentale gezondheid en welke rol de omgeving hierin kan spelen.
Aanbevelingen
De inzichten die jongeren tijdens het onderzoek hebben gedeeld zijn heel waardevol. Als we beter begrijpen hoe jongeren omgaan met hun mentale gezondheid en welke steun en informatie zij nodig hebben, kunnen ouders, scholen en hulpverleners beter en effectiever ondersteuning bieden.
Op basis van dit onderzoek doen Sociaal Planbureau Groningen en Trendbureau Drenthe drie aanbevelingen.
- Creëer bewustwording en doorbreek het taboe. Maak praten over mentale gezondheid normaal.
- Luister naar jongeren, steun hen en verken samen oplossingen. Jongeren weten vaak zelf goed wat ze nodig hebben. Neem hen serieus.
- Zorg dat jongeren weten waar ze terecht kunnen als ze niet lekker in hun vel zitten. Maak duidelijk wie er beschikbaar is en hoe jongeren ondersteuning kunnen krijgen.
Over het Jeugdpanel
Het jeugdpanel geeft jongeren een stem in maatschappelijke vraagstukken en beleidsvorming. Het Groninger – en Drents Jeugdpanel werken samen met middelbare scholen van alle onderwijsniveaus verspreid over de beide provincies. Leerlingen vullen digitale vragenlijsten in, waarna ze tijdens klassengesprekken gevraagd worden om oplossingsrichtingen te geven. De aanpak is toegankelijk, laagdrempelig en biedt jongeren de kans zich gehoord te voelen.
