Een hartstilstand komt altijd onverwacht. Het kan iedereen overkomen: een collega tijdens een vergadering, een sporter op het veld of een voorbijganger op straat. In zo’n situatie is snel handelen van levensbelang. De eerste zes minuten zijn bepalend voor de overlevingskans en de kwaliteit van leven na het incident. Gelukkig is er een apparaat dat de kans op overleving aanzienlijk kan vergroten: de AED.
Het is een scenario waar we liever niet aan denken, maar dat jaarlijks duizenden Nederlanders treft. Door te weten wat je kunt doen en welke hulpmiddelen beschikbaar zijn, kunnen we samen zorgen voor een omgeving waarin meer levens worden gered.
Hulp bij een hartstilstand
Wanneer iemand een hartstilstand krijgt, stopt het hart met pompen en valt de bloedsomloop stil. Hersencellen beginnen al na enkele minuten onherstelbaar beschadigd te raken. De overlevingsketen, een reeks van vier stappen, is ontworpen om de kans op een goede afloop te maximaliseren: 112 bellen, direct starten met reanimeren, een AED inzetten en professionele hulpverlening.
Vooral de combinatie van borstcompressies en het gebruik van een AED in de eerste minuten is effectief. Reanimatie houdt de bloedsomloop kunstmatig op gang, terwijl een AED het hartritme kan herstellen met een elektrische schok. Zonder deze snelle interventie dalen de overlevingskansen met ongeveer 10% per minuut.
Hoe een AED werkt
Een Automatische Externe Defibrillator (AED) is een draagbaar apparaat dat het hartritme van een slachtoffer kan analyseren. Indien nodig kan het een elektrische schok toedienen om een verstoord hartritme, dat een hartstilstand veroorzaakt, te corrigeren. Het mooie van een moderne AED is dat deze ontworpen is voor gebruik door leken.
Zodra je het apparaat aanzet, geeft een stem je duidelijke, stapsgewijze instructies. De AED analyseert zelf of een schok nodig is, wat betekent dat je als hulpverlener niets verkeerd kunt doen. Deze laagdrempeligheid is precies waarom de aanwezigheid van AED’s in openbare ruimtes zo belangrijk is: iedereen kan ermee levens redden.
Het belang van onderhoud
Het hebben van een AED is belangrijk, maar het is even belangrijk dat het apparaat altijd klaar is voor gebruik. De batterij moet vol zijn, de elektroden mogen niet over de houdbaarheidsdatum zijn en het apparaat zelf moet vrij zijn van storingen. Een defecte AED op het moment van een noodgeval is een ramp die voorkomen had kunnen worden.
Daarom is voor sommige bedrijven en organisaties een periodieke AED keuring wettelijk verplicht. Regelmatig onderhoud zorgt ervoor dat het apparaat betrouwbaar is wanneer elke seconde telt. Dit omvat de controle van alle essentiële onderdelen, zodat de AED gegarandeerd functioneert in een noodsituatie.
Een veilige (werk)omgeving
Een AED is een onmisbaar onderdeel van een veilige omgeving, maar het staat niet op zichzelf. Echte veiligheid wordt bereikt door een integrale aanpak. Denk hierbij aan voldoende opgeleide bedrijfshulpverleners (BHV’ers), goed onderhouden brandblussers, duidelijke vluchtroutes en een helder noodplan. Het gaat erom een cultuur te scheppen waarin proactief wordt nagedacht over risico’s en preventie.
Het opzetten van een compleet veiligheidsplan kan complex zijn. Een algehele aanpak van veiligheid, ondersteund door experts zoals BrandGarant, zorgt ervoor dat alle risico’s worden afgedekt en dat een organisatie voldoet aan alle wettelijke eisen. Zo zorg je voor een omgeving waarin mensen zich niet alleen veilig voelen, maar ook daadwerkelijk veilig zijn.
Een hartveiliger Nederland
Iedereen kan bijdragen aan een hartveiligere omgeving. Het hoeft niet ingewikkeld te zijn. Met een paar kleine stappen kun je al een groot verschil maken:
- Lokaliseer de AED’s in je buurt: weet waar de dichtstbijzijnde AED’s hangen bij jou thuis, op je werk of bij de sportclub. Apps zoals die van de Hartstichting kunnen hierbij helpen.
- Volg een reanimatiecursus: in een paar uur leer je de basisvaardigheden die een leven kunnen redden. Dit geeft je het zelfvertrouwen om in actie te komen.
- Word burgerhulpverlener: meld je aan als burgerhulpverlener om gealarmeerd te worden bij een hartstilstand in jouw omgeving.
- Moedig de aanschaf aan: praat met je werkgever, de VvE of de sportvereniging over het belang van een AED als deze er nog niet is.
Een netwerk dat levens redt
De verantwoordelijkheid voor een hartveilige samenleving ligt bij ons allemaal. Door ons bewust te zijn van de risico’s en de beschikbare hulpmiddelen, vormen we een sterk netwerk van hulpverleners. Een AED aan de muur is een symbool van zorg voor elkaar, maar het zijn de mensen die weten wat ze moeten doen die het echte verschil maken.
Neem vandaag nog een moment om de veiligheid in jouw directe omgeving te beoordelen. Waar hangt de dichtstbijzijnde AED? Wie kan reanimeren? Door deze vragen te stellen en actie te ondernemen, dragen we bij aan een land waarin meer mensen een hartstilstand overleven. En dat is een gezamenlijke inspanning die van onschatbare waarde is.
