Den Haag – De Alcoholmeter kan helpen om alcoholmisbruik en het plegen van misdaden te voorkomen. Het lijkt een betrouwbaar controlemiddel voor de naleving van het alcoholverbod. De evaluatie van het eerste pilotjaar is afgerond. De resultaten van het tweede pilotjaar in 2018 moeten daar komend jaar meer duidelijkheid over geven.
De Alcoholmeter is een enkelband die via het zweet continue meet of, wanneer en hoeveel alcohol er is gedronken. In Nederland is 26% tot 43% van het geweld alcoholgerelateerd. De totale schade bedraagt jaarlijks 2,3 tot 2,9 miljard euro. De aanpak van alcoholmisbruik is daarom cruciaal in de aanpak van geweldplegingen en andere vormen van criminaliteit. Dat schrijft minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid aan de Tweede Kamer.
Het wetboek van Strafrecht voorziet in de mogelijkheid van het opleggen van een alcoholverbod als bijzonder voorwaarde. Naleving van het verbod wordt gemiddeld twee keer per week door de reclassering gecontroleerd via een blaastest, bloed- of urineonderzoek, en is daarmee een momentopname waardoor het alcoholverbod tussentijd overtreden kan worden. Op initiatief van de stichting Verslavingsreclassering GGZ, het Openbaar Ministerie en het ministerie van Justitie en Veiligheid is daarom besloten om in 2017 de Alcoholmeter op betrouwbaarheid, gebruiksgemak en effectiviteit te testen via een pilot in de eenheden Rotterdam en Oost-Nederland. In 2017 hebben 26 personen meegedaan aan de pilot, onder andere omdat deelname vrijwillig is of omdat ze al een enkelband droegen vanwege opgelegd elektronisch toezicht. De resultaten van het eerste pilotjaar moeten daarom met veel slagen om de arm geïnterpreteerd worden.
Resultaten
Eén van de 26 deelnemers heeft gedurende de periode van het dragen van de Alcoholmeter strafbare feiten gepleegd, waaronder mishandeling en verzet. Drie maanden na het afdoen van de Alcoholmeter is geen van de dragers die aan het onderzoek deelnamen, in aanraking geweest met de politie.
De dragers van de Alcoholmeter zijn positief over de effecten ervan. Ze waren zich meer bewust van hun afhankelijkheid van alcohol. Het vormde een goede stok achter de deur om niet te drinken. Dat effect bleef voor een deel van hen ook na van de draagperiode zichtbaar. Sommigen maakten zich zorgen over een terugval en wilden de Alcoholmeter langer dan 75 dagen dragen; het zou ze bij de Kerstdagen een zichtbaar excuus geven om niet te drinken. Bij vier dragers is waargenomen dat de werking van de enkelband – al dan niet bewust – is geprobeerd te hinderen. Zij kregen een waarschuwing of gesprek met de toezichthouder. De deelnemers waren 97,5% van de tijd dat ze gecontroleerd werden op alcoholgebruik via de Alcoholmeter alcoholvrij.
Officieren van justitie en advocaten vinden de Alcoholmeter in het algemeen een goed instrument voor de controle op de naleving van het alcoholverbod. Voor officieren zijn de werking en de betrouwbaarheid belangrijke punten. Enkele advocaten plaatsten een kanttekening bij de inbreuk op privacy. Toezichthouders van de reclassering gaven aan dat ze meer zicht hebben op het drinkgedrag; ze kunnen dat aan de orde stellen tijdens de gesprekken met de cliënt, wat de begeleiding weer ten goede komt.
Pilotjaar 2018
De pilot is eind 2017 met een jaar verlengd, waarbij de doelgroep is uitgebreid. Naast personen met een alcoholverbod kunnen in 2018 ook mensen die onder toezicht van de reclassering staan met verplichte of vrijwillige controle op alcoholgebruik deelnemen aan de pilot. Tot en met november 2018 zijn er 106 aansluitingen op de Alcoholmeter gerealiseerd, waarvan 26 in 2017 en 80 in 2018. De resultaten van het pilotjaar 2018 worden in het najaar van 2019 met de Kamer gedeeld.
De Alcoholmeter is een middel om binnen het strafrecht te werken aan een gedragsverandering op het gebied van alcoholgebruik. Het wordt gedragen in combinatie met reclasseringstoezicht. De bedoeling is dat sancties hierdoor effectiever en meer betekenisvol zijn, en mensen met een alcoholprobleem op maat begeleid kunnen worden.
