Lauwersoog – Op 25 september is de dijkdoorgang in de Lauwersmeerdijk feestelijk geopend. Provincie Groningen, Waterschap Noorderzijlvest, Rijkswaterstaat, het Waddenfonds en andere (natuur)organisaties vierden de voltooiing van de getijdenduiker en het nieuwe getijdengebied in De Marnewaard. De duiker in de zeekering verbindt de Waddenzee met een binnendijks getijdengebied van 70 hectare. Het gebied krijgt een getijverschil van 20 centimeter. Dit versterkt de leefomgeving voor planten en dieren.
Dijkversterking en natuur gaan hand in hand
De Lauwersmeerdijk wordt tot en met 2026 versterkt, zodat die ons de komende 50 jaar beschermt tegen een hogere zeespiegel en extreem weer als gevolg van klimaatverandering. De dijkversterking is onderdeel van het landelijke Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Bij het versterken van de Lauwersmeerdijk worden tegelijkertijd drie ecologische projecten meegenomen die samen zorgen voor meer veerkracht in het Waddengebied. Naast de getijdenduiker en het getijdengebied Marnewaard zijn dat de aanleg van kunstmatige riffen en getijdenpoelen aan de voet van de dijk en de natuurlijke kwelderontwikkeling bij de Westpolder. Deze natuurmaatregelen zijn onderdeel van het rijksprogramma Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW). De dijkversterking zorgt zo niet alleen voor de waterveiligheid maar draagt ook bij aan een rijkere biodiversiteit langs de Waddenkust. Door de harde overgang tussen het Wad en de dijk te verzachten, ontstaan meer geschikte leefgebieden voor schelp- en weekdieren. Vogels, vissen en ander onderwaterleven krijgen er een voedselrijker gebied bij.
Initiatiefnemers over de realisatie van het getijdengebied
Leo Wenneger, gedeputeerde Provincie Groningen: “Dankzij de getijdenduiker komt 70 hectare binnendijks gebied in de Marnewaard weer onder invloed van eb en vloed. Uniek in opzet en omvang, want het zorgt voor een rijkere leefomgeving voor talloze planten- en diersoorten uit de Waddenzee. Dit laat goed zien hoe we in Groningen werken aan een kustzone die past bij de dynamiek van het Waddengebied. Met uiteindelijk een bredere kustzone die klaar is voor de toekomst (waterveiligheid) en met ruimte voor bijzondere natuur, landbouw, recreatie en leefbaarheid.” Annette van Velde, bestuurder Waterschap Noorderzijlvest: “Het is prachtig dat we de noodzakelijke dijkversterking voor waterveiligheid ook kunnen benutten om de natuur te versterken. Samen met marktpartijen bouwen we aan de duurzaamste dijk van Nederland, met aanzienlijk minder uitstoot en slim (her)gebruik van grondstoffen. Mooi dat we daarbij ook ecologische projecten kunnen meenemen. Een getijdenduiker klinkt misschien als een gat in de dijk, maar het is juist een doordachte en veilige constructie die is ontworpen om gecontroleerd water door te laten — zonder de waterveiligheid in gevaar te brengen.” Mieke Langedijk, directeur Rijkswaterstaat Noord-Nederland: “Op de grens tussen Waddenzee en Lauwersmeer combineren we bescherming tegen het water met ruimte voor natuurontwikkeling. Samen met alle betrokkenen hebben we geïnvesteerd in maatregelen die helpen om de ecologische waterkwaliteit van de Waddenzee te verbeteren. De komst van de getijdenduiker is daarbij van groot belang. Net als de aanleg van kunstmatige riffen en getijdenpoelen aan de voet van de dijk en de kwelderuitbreiding bij de Westpolder. Met deze maatregelen maken we de overgang tussen wad en dijk natuurlijker. Dit is goed voor vogels, vissen en onderwaternatuur.”
Getijdengebied in de Marnewaard
De getijdenduiker ontsluit het nieuwe getijdengebied in De Marnewaard van 70 hectare achter de Lauwersmeerdijk. Met de opening van de duiker en daarmee het inlaten van zeewater wordt hier een getijdengebied gerealiseerd. Dat vergroot de biodiversiteit en verbetert de waterkwaliteit. Naar verwachting zullen nieuwe leefgebieden ontstaan voor bijvoorbeeld zeekraal, stekelbaarsjes, spiering, kluten en lepelaars. Via de duiker in de zeedijk van zo’n 80 meter lang en 2 meter breed kan zeewater gecontroleerd en binnen peilgrenzen in en uit het getijdengebied stromen. Voor de waterveiligheid heeft de getijdenduiker twee schuiven waarmee de doorgang dicht kan. Zo kunnen we het waterpeil in het getijdengebied bepalen. De locatie van het nieuwe getijdengebied is het oude zoutkwelgebied van het militair oefenterrein Marnewaard. Dit deel van het terrein wordt niet gebruikt voor militaire activiteiten.
Samenwerking en financiering
De natuurprojecten zijn een initiatief van Provincie Groningen, Waterschap Noorderzijlvest en Rijkswaterstaat in samenwerking met Stichting Het Groninger Landschap mede namens natuurorganisaties Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en Natuur en Milieufederatie Groningen. De kosten voor de projecten bedragen in totaal 32 miljoen euro. Dit bedrag wordt gefinancierd door de Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW) van de ministeries I en W en LVVN, het Waddenfonds, Provincie Groningen en met middelen vanuit het programma NextgenerationEU.
