Nederland – In de nacht van maandag 13 op dinsdag 14 december vindt het maximum plaats van de meteorenzwerm de Geminiden. Dit is de tweede grootste jaarlijkse meteorenzwerm aan de sterrenhemel. Volgens Marc van der Sluys van hemel.waarnemen.com zijn de astronomische omstandigheden dit jaar bijzonder gunstig en zijn er in de nacht van zondag op maandag bij helder weer met het blote oog tot wel 110 ‘vallende sterren’ per uur te zien.
De Geminiden zijn vernoemd naar het sterrenbeeld Tweelingen (Gemini), waar de meteoren vandaan lijken te komen. Dit sterrenbeeld staat bij ons in december ’s avonds boven de oostelijke en ’s ochtends boven de westelijke horizon. De meteorenzwerm bestaat uit achtergelaten puin van de planetoïde (en mogelijk uitgedoofde komeet) Phaethon. Doordat de aarde in haar baan om de zon door de puinwolk beweegt, zien wij deze meteorenzwerm ieder jaar rond dezelfde datum. De Geminiden kenmerken zich door hun grote aantallen, hun helderheid, hun gelige kleur en de korte sporen die ze nalaten.
Vallende sterren zijn lichtflitsen die af en toe aan de sterrenhemel verschijnen. De flitsen hebben echter niets met sterren te maken, zegt Van der Sluys. Ze worden veroorzaakt door ruimtepuin, vaak niet groter dan een zandkorrel, dat circa 100 kilometer boven ons hoofd in de aardatmosfeer terecht komt. Door de hoge snelheden van het ruimtepuin wordt de lucht vóór zo’n gruisdeeltje gecomprimeerd, verhit en aan het gloeien gebracht, wat wij zien als een flitsje. De snelheden van de Geminiden zijn met circa 125.000 km/uur gemiddeld.
De piek van de Geminiden is met minder dan 24 uur vrij kort, waardoor het maximum regelmatig ongunstig valt. Doordat de piek dit jaar ’s ochtends rond 5 uur plaatsvindt en de Maan dan net onder is zijn de omstandigheden erg gunstig. Volgens hemel.waarnemen.com neemt het aantal meteoren gedurende de nacht toe van circa 25-40 per uur rond middernacht (wanneer de Maan nog stoort; kijk naar het oosten) tot 100-120 per uur rond 4 uur (in het zuidwesten), nog iets meer dan vorig jaar. De laatste keer dat de piek in onze streken zo hoog viel was in 2009, de volgende keer is volgens Van der Sluys pas in 2064 (al komen 2044 en 2063 daar dichtbij). Om de meteoren waar te nemen is geen speciale apparatuur nodig; het blote oog, een heldere hemel en warme kleding volstaan. Door een donkere plaats op te zoeken kunnen ook de zwakkere meteoren worden waargenomen.
