Bijstand meer gericht op werk, taal en meedoen

Nederland – De Eerste Kamer heeft met algemene stemmen het wetsvoorstel Participatiewet in balans aangenomen. Het bevat meer dan twintig maatregelen die eraan bijdragen dat mensen met een bijstandsuitkering sneller aan het werk gaan of op een andere manier meedoen. Ook blijft je inspannen om de taal te leren definitief verplicht.
 
Staatssecretaris Jurgen Nobel (Participatie en Integratie): “Wie in de bijstand zit, moet weer aan het werk, meedoen of de taal leren. In dit aangenomen wetsvoorstel zitten ruim twintig maatregelen die dat verder stimuleren. Ook blijft duidelijk dat de bijstand niet vrijblijvend is: er staan verplichtingen tegenover. Zoals het leren van de taal om zo de kans op een baan te vergroten.”
 
Stimuleren van werk
Een bijstandsuitkering moet erop gericht zijn dat mensen weer aan de slag gaan. De te ingewikkelde regels werken dat nu soms tegen. Mensen zijn huiverig om vanuit een uitkering te gaan werken. Ze zijn bang dat ze toeslagen moeten terugbetalen en weten niet of ze erop vooruitgaan. Door deze wet krijgen mensen meer financiële zekerheid als ze gaan werken. Zo worden de bijverdiengrenzen om te werken met behoud van uitkering verruimd, zodat mensen de eerste stap naar werk kunnen zetten. En kunnen gemeenten een ‘bufferbudget’ toekennen. Dit zorgt ervoor dat mensen die te maken hebben met wisselende inkomsten uit werk daar ook voor beloond worden. 
 
De regels rondom giften – zoals een tas boodschappen – worden versoepeld. Gemeenten kunnen straks ook bijstand met terugwerkende kracht verlenen. Dit voorkomt dat mensen in de eerste periode zonder inkomsten zitten en hierdoor schulden opbouwen, waardoor problemen verergeren. 
 
Taaleis
Het kabinet vindt het belangrijk dat mensen met een bijstandsuitkering de Nederlandse taal beheersen, om zo de kansen op een baan te vergroten. Staatssecretaris Nobel wil daarom dat gemeenten extra inzetten op deze taaleis en deze ook handhaven. ​Gemeenten krijgen vanaf 2027 structureel extra middelen voor het aanbieden van taalonderwijs aan mensen met een bijstandsuitkering. Als er geen inspanning wordt geleverd, moet de uitkering gekort worden. De staatssecretaris is daarover in gesprek met gemeenten.
 
Invoering in stappen
Gemeenten krijgen de ruimte om het wetsvoorstel gefaseerd in te voeren. 2026 geldt daarbij als overgangsjaar. Daarover zijn afspraken gemaakt met gemeenten. De wet is een eerste stap naar een fundamentele herziening van de Participatiewet, waarin werk en meedoen nog meer centraal zal komen te staan.