Nederland – Kopers van nieuwbouwwoningen betalen steeds meer voor de bouwvergunning van hun huis. Dit jaar zijn de bouwleges gemiddeld 2,4% hoger dan in 2019. Er zijn zelfs enkele gemeenten waar de prijs voor een bouwvergunning meer dan verdubbelde, zo blijkt uit het jaarlijks onderzoek van Vereniging Eigen Huis, uitgevoerd door IGG Bouweconomie. Vereniging Eigen Huis vindt de verschillen tussen gemeenten onaanvaardbaar groot en dringt er bij minister Ollongren wederom op aan om de kosten voor een bouwvergunning eindelijk eens aan banden te leggen.
In Kerkrade kost de bouwvergunning (*) van een gemiddelde nieuwbouwwoning dit jaar €8.269, een stijging van bijna 150%. Vorig jaar kostte exact dezelfde vergunning daar nog €3.316. Ook in Leiden betaalt de nieuwbouwkoper ruim het dubbele aan de gemeente. Hier schoten de bouwleges van €3.548 omhoog naar € 7.640 (+115%).
Ondanks de extreme stijging is Kerkrade niet eens de duurste gemeente. Die twijfelachtige eer gaat naar Terschelling. Op dit Waddeneiland betaalt de koper maar liefst €11.946 voor de bouwvergunning, een stijging van 94% ten opzichte van 2019 (€6.150). Nummer twee is Oegstgeest met €9.180 (€7.582 in 2019), gevolgd door Veendam met €9.005 (€7.250 in 2019).
Voorschoten was vorig jaar koploper met €12.000 euro aan leges voor een gemiddelde nieuwbouwwoning. Deze gemeente heeft gereageerd op de kritiek van Vereniging Eigen Huis en verlaagt dit jaar de leges met bijna 29% naar €8.840.
Voor nieuwbouwkopers in de gemeente Beekdaelen (Limburg) zien de bouwleges er een stuk beter uit. Zij betalen dit jaar €2.351 voor hun bouwvergunning, een daling van 39% (€3.840 in 2019). Ook Baarn laat zien dat bouwleges omlaag kunnen; van €7.480 in 2019 naar €4.920 dit jaar (-34%). De laagste bouwleges betalen nieuwbouwkopers in Den Haag (€2.057).
Bouwleges kunnen alle kanten op
Ook dit jaar schieten de bouwleges bij een aantal gemeenten onvoorspelbaar omhoog of omlaag. Cindy van de Velde, algemeen directeur Vereniging Eigen Huis: “Dezelfde nieuwbouwwoning is alleen al daardoor in de ene gemeente vele duizenden euro’s duurder dan in een andere. Dat moeten we echt niet willen. Al vele jaren is de reactie van opeenvolgende ministers dat deze enorme prijsverschillen ongewenst zijn en daarom moet nu eindelijk eens iets gebeuren. Pas als alle gemeenten open kaart moeten spelen over hun kostenberekening kan worden gecontroleerd of die ook gerechtvaardigd zijn. De gemeenteraad kan dan beter controleren waar excessief hoge leges op zijn gebaseerd en zo nodig ingrijpen. Bij gemeenten die onwillig zijn om die openheid te geven zou minister Ollongren moeten ingrijpen.”
Vrijblijvende aanwijzingen helpen niet
Veel gemeenten schuiven het vrijblijvende kostenmodel voor bouwleges van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) al jaren terzijde. Omdat iedere gemeente de kosten van vergunningverlening op eigen wijze berekent, is het onmogelijk om na te gaan of de bedragen in redelijke verhouding staan tot de werkzaamheden. Op elke vraag over een verhoging kan het antwoord zijn dat die ‘in lijn is met de gemaakte kosten’.
Vergunning in 5 jaar tijd 25% duurder door kostenstijging nieuwbouw en hogere tarieven
De bouwleges die een koper betaalt zijn niet alleen afhankelijk van het tarief dat de gemeente rekent maar ook van de bouwkosten van de woning. Doorgaans zijn de leges gebaseerd op een percentage van de bouwkosten. De afgelopen vijf jaar zijn zowel de gemiddelde legestarieven als de gemiddelde bouwkosten gestegen en zo krijgt de toekomstige huiseigenaar een dubbele verhoging gepresenteerd. Naast een stijging van het legestarief van ruim 6 procent in 5 jaar tijd zijn de bouwkosten in diezelfde periode ruim 17% gestegen. Gemiddelde betaalt een koper van een nieuwbouwwoning daardoor in 2020 bijna 25% procent meer voor dezelfde bouwvergunning dan in 2015. Bij de meeste belastingen (zoals de ozb of het eigenwoningforfait) daalt het tarief juist als de waarde van de woning stijgt.
(*) formeel: Omgevingsvergunning bouwactiviteit. In ons onderzoek zijn wij voor elke gemeente uitgegaan van hetzelfde bedrag aan bouwkosten van € 170.000 voor een nieuwbouwwoning. Een aantal gemeenten gaat uit van genormeerde bouwkosten, zoals bijvoorbeeld de gemeenten op de ROEB-lijst. Het onderzoek naar de gemeentelijke bouwleges staat op: https://www.eigenhuis.nl/actueel/kosten-bouwvergunning