Regio – Op 27 maart vond in Rietland in Zuidwolde de Heidag van Sterk Techniek Onderwijs plaats. De dag stond in het teken van de nieuwe planvorming van het technisch onderwijs op het VO in de regio
Noord-Groningen. Ongeveer 50 onderwijsprofessionals uit het VO beten het spits af met opdrachten waarbij ze in kaart brachten: wat doen we nu al? En: hoe kan het nog beter? Later werden ze vergezeld door professionals uit het bedrijfsleven en het MBO. De dag is georganiseerd door Claudia Konert, contactpersoon van Sterk Techniek Onderwijs, in samenwerking met Op Scherp. Het was een productieve en zeer geslaagde dag.
Schreeuwend tekort aan personeel
De afgelopen 4 jaar hebben scholen in de regio Noord-Groningen hard gewerkt om hun technisch onderwijs te promoten, onder meer door: loopbaanoriëntatie en vernieuwing van het technisch onderwijs vanuit de subsidieregeling Sterk Techniek Onderwijs. Nu deze periode ten einde loopt én de subsidieregeling met 4 jaar wordt verlengd, was het tijd om een uitgebreide brainstormsessie en kennisuitwisseling te organiseren: en dat is precies waar deze Heidag voor bedoeld was. Op een prachtige locatie in een sfeervolle ambiance deelden de aanwezigen hun kennis, inspiratie en enthousiasme voor dit project. Ook werden er nieuwe contacten gelegd. Dit alles werd in goede banen geleid door Student Labs.
In de middag sloten ook ondernemers uit het bedrijfsleven en vertegenwoordigers van verschillende opleidingen aan. Dat was niet voor niets: de regio Noord-Groningen is een techniekrijke omgeving waar vol ingezet wordt op de energie- en grondstoffen-transitie. Ook de bouwsector in deze regio heeft een schreeuwend tekort aan personeel van wege de versterkingsoperatie naar aanleiding van de aardbevingsproblematiek.
Plan de campagne en evaluatie
Een van de ideeën die zijn ontstaan tijdens deze dag is een chemie-leskist. “Het is nog een concept hoor,” aldus Tido Posthuma Linthorst, techniekdocent bij het Dollard College in Woldendorp. Een ander idee is om ouders met technische bedrijven op school uit te nodigen voor een gastles. Sowieso werd het idee om gastdocenten uit te nodigen veel geopperd, maar dan het liefst wel “pedagogisch didactisch geschoolde mensen.” Volgens Anja de Jong, directeur van Rutger Kopland VO Eemsdelta, is het een uitdaging om expertise te vinden. Er zijn echter al wel successen geboekt in de afgelopen 4 jaren: zo is een groep leerlingen zeer goed ontvangen bij SSPB Praktijkcentrum Bouw, het leerbedrijf van Bouwend Nederland in Hoogezand (“die mag je wel even een pluim geven,” aldus Anja). Ook zijn er succesvolle stages geweest en heeft de Rutger Kopland VO Eemsdelta in Siddeburen hun IT- lesprogramma voor klas 1 en 2 opgebouwd. HHC Uithuizen is trots op de LOB-ontwikkeling bovenbouw, Terra op hun zelfontwikkelde LOB-methode en VO Eemsdelta op hun ambitiegesprekken. Wat kan er beter? “Een duidelijke visie,” viel op de post-its te lezen van een van de oefeningen van de Heidag. Thema’s die aan bod kwamen waren onder meer: duurzaamheid, chemie, AI, inclusiviteit, onderzoekend leren, skills en ouderbetrokkenheid.
Eindelijk de goede persoon te pakken!
“Het vmbo vraagt om een hele pragmatische aanpak: snuffelstages, roadshows, etc.”, aldus Pauline Nonnekes, LOB-ontwikkelaar (loopbaan oriëntatie begeleiding). “In feite gaat het om zelfkennis: wie ben ik, wat kan ik, wat wil ik?” legde ze uit. Het woord “zelfbewust” nam ook Jelte Wolters, decaan en coördinator aan het Terra VO Winsum, in de mond. Hoewel dit natuurlijk over de leerlingen ging, was er ook de kwestie van de onderwijsprofessionals zélf: “ik denk dat we van elkaar niet weten welke kennis we in huis hebben,” meende Sarah Baert, docent techniek. Waarom is er eigenlijk nog geen database van de activiteiten die STO nu al regelt? Zo was ze al een tijdje op zoek geweest naar een techniek-leskist waar ze over gehoord had – en vandaag had ze de goede persoon te pakken!
Zelfredzaamheid en genderneutraliteit
Sarah is techniekdocent op de Campus VO Eemsdelta. Ze geeft les aan een internationale schakelklas, legde ze uit, met 18 uur Nederlands en twee uur techniek (en andere vakken). De technieklessen vinden de leerlingen “superleuk; een relaxt, fijn vak!” aldus Baert, “want dan hoeven ze even niet te praten. Sommigen zijn al heel goed in techniek, voor anderen is het een leercurve.” Sarah vindt het belangrijk om de leerlingen een stuk zelfredzaamheid mee te geven: “veel leerlingen zijn vluchteling en alleenstaand. Hoe fijn is het als ze zelf uit de voeten kunnen met een gordijnstok?” De techniekdocent is “fan van haar eigen vak,” en verbaast zich weleens over de situatie in Nederland: “toen ik mijn technische opleiding begon, was ik de 2e vrouw in 15 jaar. Ik ging gewoon doen wat ik leuk vond. Wist ik veel dat ik in zo’n mannenbolwerk terecht zou komen!” Ze vertelde dat op sommige praktijkscholen niet eens een vrouwentoilet aanwezig was (“dan moest ik naar de wc van de secretaresse”). Later ging ze de Pabo doen, en merkte dat veel vrouwelijke medestudenten bang waren voor techniek, en voor het indraaien van een lamp al de hulp van een man inroepen. Van wie moeten de leerlingen het dan leren? In Spanje zijn er veel vrouwelijke lassers. “Daar kunnen wij in Nederland nog veel van leren,” vond Sarah: “Meiden vragen een andere benadering dan jongens, ze zijn vaak voorzichtiger, maar bijvoorbeeld het bedienen van een heftruck vraagt een fijne motoriek en zou uitstekend door een vrouw gedaan kunnen worden.”
Bedrijfsleven: “behoefte aan meer samenwerking met de scholen”
Na de pauze kwamen er verschillende mensen uit het bedrijfsleven naar de Heidag, zo ook Bertil Sietsema, eigenaar van Sietsema Aannemersbedrijf B.V. in Uithuizen. “Meerdere ideeën die vandaag gepresenteerd zijn vind ik heel positief,” meende Sietsema. Hij mist een connectie tussen de school en de ondernemer in het bedrijfsleven. Er is, zeker op dit moment, veel werk te vinden in Noord-Groningen vanwege de aardbevingen. Het versterken en restaureren van woningen voelt dubbel: “aan de ene kant doe je iets moois, maar de oorzaak is heel negatief,” aldus Bertil. Vorig jaar ging een advertentie voor het bedrijf viraal, kwam onder meer in de Linda te staan. In deze “ludieke tekst” werd de nadruk gelegd op wat het bedrijf de toekomstig werknemer te bieden had, om zo de rollen eens om te draaien. Naast landelijke exposure leverde het Sietsema veel op, vertelde hij zichtbaar trots. Toch is hij altijd op zoek naar nieuw personeel, gezien het enorme aanbod aan klussen dat er momenteel is. “Het moet natuurlijk een match zijn, tussen een leerling en een bedrijf,” vertelde hij, “maar de behoefte aan meer samenwerking met de scholen is er zeker!”
Vervolgopleidingen: “We hebben het VO nodig!”
Aan het einde van de dag vertelden Peter Janssen, directeur OBM, en Sandra Klaassens, bedrijfsconsulent IW, de aanwezigen over hun respectievelijke opleidingsaanbod: OpleidingsBedrijf Metaal (OBM Noord voor Groningen, Friesland, Drenthe) en IW Noord, Oost & Flevoland, opleider in de elektro- en installatiebranche en in de koudetechniek. OBM fungeert als smeermiddel tussen het onderwijs en het bedrijfsleven, vertelde Peter. “We zijn heel blij dat we hier mogen zijn,” aldus Sandra. Haar doel is om elektro-techniek meer onder de aandacht te brengen: “Het salaris is goed en er zijn 60.000 openstaande vacatures.” Peter benadrukte dat er heel weinig uitval is bij de deelnemers aan deze opleidingen, en dat leerlingen goed begeleid worden in hun zoektocht naar een passende en fijne werkgever. Bij OBM komen de leerlingen in dienst van de werkgever zelf. Ze werken dan 3 dagen bij deze werkgever, en hebben 2 dagen school (waaronder een praktijkdag).
OBM werkt onder de vlag van de Koninklijke Metaalunie en de O&O fondsen. IW helpt leerlingen met het praktijkgedeelte van de opleiding in samenwerking met het ROC en het erkende leerbedrijf waar ze op dat moment lopen. Het is ook gebruikelijk dat leerlingen daar een baan krijgen na afronding van de opleiding. Zowel OBM als IW bieden hun BBL-traject opleiding kosteloos aan, inclusief boekengeld. Ook Jaap Smit van EnergyHub050 gaf acte de présence: “We hebben het VO nodig!” meende hij. “Wat doen jullie binnen het VO met het techniekonderwijs, en hoe kunnen wij daar op voortborduren? ” was de vraag die hij zich stelde voorafgaand aan deze dag. “Het uiteindelijke doel is dat de leerling er gelukkig van wordt,” sloot hij de dag voor zichzelf geïnspireerd af.
Jong geleerd…
Jelte Wolters vond het “zeer waardevol om met collega’s van andere scholen te delen waar we mee bezig zijn.” Hij voegde hieraan toe: “Het gaat erom dat de leerlingen zelfbewuster worden, en beter weten wat ze willen.” Het was in de loop van de dag al duidelijk geworden dat veel leerlingen, op het moment dat ze een richting moeten kiezen, nog maar weinig ervaring hebben opgedaan met techniek of met vakken zoals NaSk. “Waarom beginnen we niet met het aanbieden van technisch onderwijs op het PO?” was een vraag die meerdere keren voorbij kwam. “Begin ermee op de onderbouw van het PO!” meende een van de werkgroepen. “Er ligt nog een puzzel voor mij zo meteen!” realiseerde Claudia Konert zich aan het einde van de dag, toen ze alle informatieborden met vele, vele post-its en geïnspireerde ideeën in ontvangst nam. Gelukkig hoeft ze dat niet alleen te doen, want als er iets duidelijk is geworden vandaag dan is het wel het belang van kennis delen en samenwerken: aan de ene kant tussen scholen en het bedrijfsleven, maar zeker ook tussen de scholen zelf. In meerdere opzichten was het een waardevolle en productieve dag.
Sterk Techniek Onderwijs
Wilt u meer informatie over Sterk Techniek Onderwijs? Kijkt u dan eens op www.sterktechniekonderwijs.nl