Nederland – Het aantal minderjarigen dat wordt aangehouden wegens verboden wapenbezit is de afgelopen jaren sterk gestegen. De politie houdt dagelijks gemiddeld drie tot vier minderjarigen aan omdat zij een verboden wapen bij zich hebben. ‘Een zorgelijke ontwikkeling.’
Het afgelopen jaar hield de politie 1268 jongeren tot en met 17 jaar aan wegens verboden wapenbezit. In 2019 waren dat er nog 315. In de cijfers is ook bezit van verboden vuurwerk meegenomen, dit vormt een aanzienlijk deel van het totaal. Maar dit aandeel neemt wel af (circa 74 procent in 2019 tegen ruim 50 procent in 2022).
Het aantal inbeslagnames van messen en andere steekwapens steeg in vier jaar tijd van 33 tot 355 stuks. Dat is ruim tien keer zoveel. In dezelfde periode vervijfvoudigde het aantal vuurwapens dat de politie in beslag nam: van 27 in 2019 naar 144 in 2022. Het is lastig op basis van deze cijfers iets te zeggen over de werkelijke omvang van het wapenbezit onder jongeren, ze laten alleen zien wat de politie in beslag neemt.
Zorgelijk
Toch noemt Martin Sitalsing (portefeuillehouder Zorg en Veiligheid) de cijfers zorgelijk. ‘Verrassend zijn ze helaas niet. Politiemensen op straat ervaren dagelijks dat het jongeren het steeds normaler vinden om een wapen te dragen. In vier jaar tijd hebben we in totaal ruim 3500 verboden wapens in beslaggenomen. Dat is een zorgelijke ontwikkeling. Het dragen van wapens mag nooit normaal worden gevonden. Als je een wapen op zak hebt, is de kans groter dat je het ook daadwerkelijk gebruikt. Met alle risico’s op ernstig of zelfs dodelijk letsel.’
Hoewel de politie geen onderzoek doet naar de achtergronden van wapenbezit onder jongeren, ziet ze wel een aantal oorzaken die kunnen leiden tot toenemend wapenbezit. Zo wordt op sociale media onderling meer gedreigd met geweld. Jongeren wapenen zich daar letterlijk tegen. Ook worden wapenbezit en geweld verheerlijkt op internet, onder meer in zogenoemde drill-raps. Wapenbezit werkt daarbij statusverhogend. Ook een stijging van het aantal geweldsmisdrijven door bewapende jongeren is een mogelijke oorzaak. Bovendien zijn verboden wapens eenvoudig aan te schaffen via internet. Daar worden ze op grote schaal aangeboden.
Stevige inzet
‘De cijfers tonen aan dat we niet voor niets stevig inzetten om wapenbezit onder jongeren tegen te gaan’, zegt Sitalsing. ‘We controleren mensen, al dan niet in het kader van preventief fouilleren, en zoeken actief naar signalen van wapenbezit. Bijvoorbeeld op sociale media. Ook die toegenomen aandacht kan een verklaring voor de stijging zijn.’
‘Samen met andere instanties proberen we ook om wapenbezit en jeugdcriminaliteit te voorkomen.’ Sitalsing doelt daarbij onder meer op het actieplan ‘Wapens en jongeren’. Daarbij heeft de politie de afgelopen twee jaar samen met vijftien gemeenten via een pakket aan maatregelen geïnvesteerd in het terugdringen van het aantal wapenincidenten onder jongeren.
Verder investeert het ministerie van Justitie en Veiligheid een bedrag dat de komende jaren oploopt tot 143 miljoen euro per jaar om te voorkomen dat jongeren in aanraking komen met wapens en misdaad en uitgroeien tot grote criminelen. Het geld gaat onder meer naar onderwijsprogramma’s. Ook worden extra investeringen in jongerenwerk en de jeugdstrafrechtketen gedaan.
Inleveracties
Daarnaast proberen politie en gemeenten jongeren ervan te overtuigen hun wapens af te geven via wapeninleveracties. Dat gebeurde bijvoorbeeld in oktober 2021 toen tweehonderd gemeenten deelnamen aan de inzamelweek ‘Drop je knife’. Jongeren konden toen anoniem en straffeloos steekwapens inleveren.
