Appingedam – De elfde editie van festival Terug naar het begin bracht heel wat mensen op de been: ruim 2.500 bezoekers gingen op ontdekkingstocht door de Groningse gemeentes Appingedam, Loppersum en Delfzijl. Terug naar het begin is een uniek festival vol optredens in de middeleeuwse kerken die verstrooid door het Groningse wierdenlandschap liggen. Deze editie kwamen artiesten als Anneke van Giersbergen, Pieter de Graaf en indieband The Visual naar Groningen. Andere kerken waren het podium voor theatervoorstellingen van onder meer Theater de Steeg, theatermaker Sien Vanmaele en 2, het jeugdplatform van het Noord Nederlands Toneel.
“Nog meer lieten artiesten zich inspireren door de bijzondere plekken en het Groninger wierdenlandschap” zegt Minke van der Velde, artistiek leider van het festival. Terug naar het begin begon als eendaags festival maar is door de jaren heen gegroeid tot een weekendevenement van vrijdag tot en met zondag. Dat kon gebeuren door het enthousiasme en draagvlak in de regio. Op elke locatie worden de voorstellingen ondersteund door vrijwilligers die vaak actief zijn als beheerder van de kerk. Festival Terug naar het begin maakt gebruik van wat er al is: het unieke cultuurlandschap, de erfgoedschat van monumentale oude Groninger Kerken en de gastvrijheid van de bewoners van de wierdendorpen.
Bewogen door cultuurlandschap
In Uitwierde werd bijvoorbeeld in samenwerking met de lokale bewoners een historisch kerkenpad teruggebracht in het landschap. Festivalbezoekers werden uitgenodigd om onder begeleiding van theatermaker Sijas de Groot van locatietheater PeerGrouP het landschap in te stappen en een wandeling te maken over ‘Trage Paden’. De kerken van Oosterwijtwerd, Krewerd, Marsum en Solwerd waren onderdeel van de enorm succesvolle Kunstroute. Dit gratis festivalonderdeel bestond uit installaties van jonge kunstenaars – Faisel Saro, Antonia Rehnen, Afke Manshanden en Rosa Everts – die zich lieten inspireren door de kerken en hun omgeving. “Het zet je aan het denken over hoe deze dorpsgemeenschappen kleiner worden,” zegt bezoeker Yvonne Goudsblom over ‘Na verloop van tijd’, de installatie van Afke Manshanden in Marsum. “Het is mooi dat dit er nog is, en blijft.”
Preek van de Leek
Dit jaar was voor het eerst het landelijke concept ‘Preek van de Leek’ onderdeel van het festival. Auteurs Nazmiye Oral, Pauline Broekema, Reggie Baay en Lieke Marsman werd gevraagd om een persoonlijk verhaal te vertellen en zich daarmee kwetsbaar op te stellen. Een succes, zo bleek: bezoekers waren aangegrepen door de gevoelige en karakteristieke voordrachten die boven de standaardformule van een lezing uitstegen.
Unieke akoestiek
De oude Groninger kerken zijn niet toevallig het podium en decor van het festival. Onder de ronde gewelven hebben de voorstellingen iets geborgens. Door de bijzondere akoestiek, die in elke kerk verschillend is, kunnen artiesten nooit een standaardoptreden geven maar is iedere voorstelling een unieke samenspraak met de ruimte. Koorbazen bijvoorbeeld speelde met de verwachtingen van een mannenkoor door hedendaagse muziek af te wisselen met klassiekers – alles akoestisch, maar met groot gevoel voor theater. Artiesten als Saartje Van Camp (celliste en zangeres bij Spinvis) en Anneke van Giersbergen (VUUR, The Gathering) laten juist in hun eentje met opvallende eenvoud het publiek aan hun lippen hangen.
Podcastserie ‘Rondje om de kerk’
Festival Terug naar het begin wil blijvend de aandacht vestigen op de schoonheid en levendigheid van Noordoost-Groningen. In de podcastserie ‘Rondje om de kerk’ van theatermaker Karlijn Benthem en cabaretier en presentator Anne Jan Toonstra komen vijf festivaldorpen tot leven. In iedere aflevering staan één dorp, één generatie en één bewoner centraal. Met oog voor zowel de zonnige als de schaduwzijde van wonen in Groningen vormt de serie een ode aan alledag – door de eeuwen heen. De podcastserie is te beluisteren op Soundcloud, Spotify, iTunes en de website www.terugnaarhetbegin.nl.