Aangrijpend en feestelijk 2015 voor Stichting Oude Groninger Kerken

Regio – Voor de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK) was 2015 een jaar met veel aangrijpende en feestelijke momenten. De her-ingebruikneming van de synagoge in Appingedam op Bevrijdingsdag was een van de belangrijkste gebeurtenissen dit jaar, aangrijpend door de aanwezigheid van nabestaanden van de verdwenen joodse gemeenschap uit die stad. Het feestelijkste moment voor de stichting was de uitreiking van de Provinciale Vrijwilligersprijs – categorie ‘Leefbaarheid’ op 7 december door gedeputeerde Eikenaar aan de SOGK-vrijwilligers. Deze prijs is een belangrijke erkenning en waardering voor het vele werk dat de inmiddels meer dan 600 enthousiaste vrijwilligers verrichten voor behoud en gebruik van het kerkelijk erfgoed in Groningen.

De gevolgen van de aardbevingsproblematiek voor de kerken van de stichting zijn aangrijpend en ingrijpend. In en rond het aardbevingsgebied hebben alle 50 historische kerkgebouwen van de stichting schade opgelopen. Het gaat om 60% van het totale bezit. Het vraagt van de bouwkundigen veel tijd en energie om het schadeherstel voor te bereiden en te begeleiden. De kosten voor het herstel komen voor rekening van de NAM. Het Herstelfonds Getroffen Kerken om de stichtingskerken na schadeherstel in topconditie te brengen, kreeg een droomstart. Donateurs en relaties van de stichting brachten voor dit belangrijke werk bijna 150.000 euro bijeen.

De overnemingen van kerken zijn vaak aangrijpend. Eeuwenoud bezit moet door terugloop van het aantal kerkgangers en het daaruit voortvloeiende verlies aan bestuurskracht worden overgedragen aan de stichting. Dat doet pijn. Maar een overdracht heeft ook een andere kant. De kerk komt in deskundige handen en het behoud ervan op langere termijn is hiermee verzekerd. In 2016 werden de kerken en kerkhoven in Baflo, Leermens, Onderdendam, Oude Pekela. ’t Zandt en Zeerijp aan de stichting overgedragen. Daarmee komt het bezit eind 2015 op 83 kerken, 2 synagogen, 54 kerkhoven en 8 vrijstaande torens. Begin 2016 worden de zeer belangrijke kerk, het kerkhof en het bijgebouw in Noordbroek aan het beheer van de stichting toevertrouwd.

Het veelkleurige gebruik van de kerken van de stichting nam in 2015 weer fors toe. Honderden culturele activiteiten met meer dan 30.000 bezoekers werden door de vrijwilligers georganiseerd of mogelijk gemaakt. Voor diverse festivals en grote evenementen, waaronder Tocht om de Noord, ZomerJazzFietsTour en Terug naar het begin, werden de kerken gebruikt als concertpodium of locatie voor theatervoorstellingen, lezingen en exposities. Uiterst succesvol was de expositie i.s.m. Galerie Het Raadhuis – een samenwerking van zeven SOGK-kerken op het Hogeland en deze galerie. Hierbij werd ook een verbindende (fiets)route ontwikkeld.

De Der Aa-kerk in de Stad Groningen neemt bij ‘De kerk als podium’ een bijzondere plaats in. De vele activiteiten met een landelijke en internationale uitstraling maakten de kerk tot een culturele toplocatie van Groningen. De evenementen onder het motto ‘Alles kan in de Der Aa-kerk’ trokken tienduizenden bezoekers.

Particulieren, overheden, fondsen en bedrijven maakten het werk van de stichting mogelijk. Door die bijdragen beleefde de stichting de feestelijke opleveringen van de restauraties van de kerken in Klein Westinge en Oosterwijtwerd, de synagoge en rabbijnswoning in Appingedam, het orgel in Nieuw Beerta, het kerkhof van Toornwerd en de fraaie herenbank in de kerk van Pieterburen. In het kader van het meerjaren onderhoudsprogramma werd aan 10 kerken groot onderhoud verricht, soms in combinatie met aardbevingsherstel.

Bijzondere giften en erfstellingen zorgden voor een omvangrijk fonds voor het behoud van kerk en kerkhof in Heveskes (waardoor nu het oude hek rond het kerkhof wordt hersteld) en voor een nieuw fonds op naam voor de kerken en kerkhoven in de gemeente Hoogezand-Sappemeer.

Ook 2016 belooft weer een jaar vol activiteiten te worden. De stichting verwacht dat aan tien kerken aardbevingsherstel zal plaatsvinden. Er wordt een start gemaakt met de restauraties van de toren in Toornwerd, het orgel in Garmerwolde en de Molukse kerk in Appingedam. Diverse projecten in het kader van herbestemming van kerken worden voorbereid. Het betreft de kerken van Overschild, Winsum-Obergum en Beerta. In het kader van het grote educatieve project Feest! van Museum Catharijneconvent in Utrecht waarin de stichting partner is geworden, zal de toren van Garmerwolde worden herbestemd. De voorbereidingen starten dit jaar, de opening wordt verwacht in de loop van 2018. Het eerste project van het Herstelfonds Getroffen Kerken betreft het herstel van de oorspronkelijke kleurstelling in de Amsterdamse School-kerk van Westeremden. Het werk start binnenkort.

Nog meer dan andere jaren zal het educatieve werk van de stichting een impuls krijgen door samenwerking met partners in de erfgoedwereld en diverse onderwijsinstellingen. Wil de Stichting Oude Groninger Kerken haar taak in lengte van jaren kunnen blijven vervullen, dan is een breed en nieuw draagvlak onontbeerlijk. Daar wordt ook volgend jaar met veel inzet en enthousiasme aan gewerkt.

En last but not least, hopen we op zaterdag 16 januari a.s. de trotse winnaar te worden van de Gouden Terebinth – een landelijke prijs voor een persoon of organisatie die zich bijzonder heeft ingespannen voor het behoud van funerair erfgoed. We zijn inmiddels samen met Landschapsbeheer Groningen, doorgedrongen tot de laatste drie, wordt vervolgd in 2016!

Back to top button